ساز وکارهای نقش آفرینی سازمان های مردم نهاد در مدیریت بحران (مطالعه موردی: جمعیت هلال احمر ایران)

زمینه و هدف: مدیریت بحران جهت پیشگیری از بروز وضعیت‌های بحرانی و به حداقل رساندن آثار مخرب ناشی از بحران‌ها، فرآیندی تخصصی و چندبعدی است که موفقیت آن مستلزم دانش و توان مدیریتی مقتضی می‌باشد. در میان نهادهای متولی مدیریت بحران، سازمان‌های مردم ‌نهاد به‌عنوان موسساتی کارآمد و مکمل بخش دولتی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. سازمان‌های مزبور به دلیل برخورداری از ظرفیت‌هایی نظیر امکان ایجاد پیوندهای عمیق محلی، آگاه سازی عمومی، انعطاف پذیری و پاسخگویی سریع، نقش مکمل در مدیریت بحران ایفا کرده و مشارکت آن‌ها در این فرآیند، عمدتاً منجر به بهبود اوضاع می گردد. نظر به این اهمیت، پژوهش حاضر بر آن است تا با مطالعه موردی جمعیت هلال احمر ایران به‌عنوان برجسته‌ترین سازمان مردم نهاد متولی مدیریت بحران، به ارزیابی نقش سایر سازمان های مردم ‌نهاد در مدیریت بحران بپردازد. روش: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است که با رویکرد آمیخته (کیفی و کمّی) با طرح اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمّی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری آن را در بخش کیفی، مدیران جمعیت هلال احمر و مدیران و خبرگان سایر سازمان های مردم نهاد به تعداد 20 نفر بوده که ده نفر از آنان با روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی به‌عنوان نمونه آماری گزینش شده‌اند؛ به علاوه در بخش کمّی متخصصین جمعیت هلال احمر ایران و اعضای و گروه های سایر سازمان مردم نهاد که شمار آنها به تعداد 40392 نفر می‌رسد به‌عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 381 نفر از آنها با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها در بخش کیفی، از دو ابزار فیش و مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده و در بخش کمّی از پرسش نامه طراحی شده با طیف 5 گزینه ای لیکرت استفاده شد. روایی صوری، محتوایی و سازه ابزارها مورد تایید قرار گرفت و پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ آن ها نیز بالای 0.7 محاسبه شد که مورد تایید بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. یافته ها: نقش سایر سازمان های مردم نهاد در مدیریت بحران در جمعیت هلال احمر ایران عبارتند از: آموزش های همگانی، تخصیص منابع، سرمایه اجتماعی، توسعه منابع انسانی و بازسازی و بازتوانی که آموزش های همگانی با بارعاملی 0.920 دارای تاثیر بیش تر و سرمایه اجتماعی با بارعاملی 0.646 دارای کم ترین تاثیر است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سازمان های مردم نهاد در مدیریت بحران نقش سازنده‌ای دارند و هریک از سایر سمن‌های فعال در کشور می‌توانند با توجه به وظایف و ماهیت وجودی کارکردی خود، در زمان بحران به‌عنوان بازوان اجرایی هلال احمر عمل کنند و تحت مدیریت هلال احمر مبادرت به اقدام نمایند.

Mechanisms of Role-playing NGOs in Crisis Management (Case Study: Iranian Red Crescent Society)

Background and objective: Crisis management is a specialized process to prevent the Crisis management is a specialized and multidimensional process to prevent the occurrence of crisis situations and to minimize the destructive effects of crises. The success of this process requires appropriate management knowledge and ability. Among the institutions in charge of crisis management, the NGOs have a special place as efficient and complementary in public sector institutions. These organizations play a complementary role in successful management of crisis due to their capabilities such as the ability to create deep local connections, public awareness, flexibility and rapid response and more often, their participation in crisis management leads to an improvement in the situation. Given the importance of this role, the article intends to assessment the function of NGOs in crisis management, based on the Case Study of Iranian Red Crescent Society.Method: In terms of purpose, this research was an application that was done by mixed method (qualitative and quantitative) with exploratory design. In the qualitative part, the content analysis method was used and in the quantitative part, the descriptive survey method was used. The statistical population is 20 people in the qualitative section, managers of the Red Crescent Society and managers and experts of other nongovernmental organizations, ten of whom have been selected as a statistical sample by targeted snowball sampling; In addition, in a small part of the specialists of the Iranian Red Crescent Society and members and groups of other nongovernmental organizations, the number of which reaches 40392 people was considered as a statistical population, which according to Krejcie and Morgan table, 381 of them by method Stratified random sampling was selected as the sample. In order to collect data in the qualitative part, two tools were used: semistructured receipt and interview, and in the quantitative part, a questionnaire designed with a range of 5 Likert options was used.The face, content and structure validity of the tools were confirmed. And their combined reliability and Cronbach #39;s alpha were also calculated above 0.7, which was confirmed. Exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis and structural equations were used to analyze the data.Findings: The role of nongovernmental organizations in crisis management in the Iranian Red Crescent population were public education, resource allocation, social capital, human resource development and reconstruction and rehabilitation that public education with a factor of 0.920 has a greater impact and social capital with a factor of 0.646 that, has the least impact. Conclusion: The results showed that nongovernmental organizations have a constructive role in crisis management, and any of the other active groups in the country, according to their duties and the nature of their functional existence, can act as the executive arms of the Red Crescent in times of crisis and take action under the management of the Red Crescent.