بررسی تاثیر الگوهای رفتاری جمعیت در شرایط اضطراری بر تخلیه ایمن ساکنان در ساختمان های بلندمرتبه مسکونی

زمینه و هدف: الگوهای رفتاری جمعیت در شرایط اضطراری می توانند روند تخلیه ی جمعیت را تحت تاثیر قرار دهند. آشنایی با این رویکردهای رفتاری نه تنها برای طراحان فضاهای پرجمعیت شهری مانند ساختمان‌های بلندمرتبه، بیمارستان‌ها، ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی، استادیوم‌های ورزشی، سالن‌های سینما و تئاتر و غیره جهت پیش‌بینی نحوه‌ی رفتار و حرکت جمعیت در شرایط خطر و محاسبه‌ی زمان تخلیه‌ی واقعی و مقایسه‌ی آن با استانداردهای لازم برای تخلیه افراد، یک التزام و ضرورت می باشد بلکه برای مدیران و بهره برداران از فضا، جهت مدیریت کارآمد در شرایط بحرانی مانند زلزله، آتش‌سوزی، بمب‌گذاری و عملیات تروریستی و غیره، امری اجتناب ناپذیر است.روش: در این پژوهش ابتدا براساس مطالعات اسنادی چهار نظریه و رویکرد مختلف در باب رفتار جمعیت در شرایط اضطراری شناسایی گردیده است و سپس با طراحی سناریوهای مختلف و شبیه سازی فیزیکی و رفتاری افراد با استفاده از مدل هیدرولیکی، میزان تاثیر رویکردهای رفتاری جمعیت بر زمان تخلیه‌ی کامل یک ساختمان مسکونی بلندمرتبه در شهر تهران با طبقات 17، 19، 21، 23 و 25 طبقه بررسی و مقایسه گردید. برای اعتبار سنجی داده ها، شبیه سازی ها با استفاده از نرم افزار pathfinder بر اساس مدل عامل محور مورد بررسی مجدد قرار گرفته اند.یافته ها: با بررسی مطالعات گذشته مشخص گردید که چهار الگوی رفتاری جمعیت در شرایط اضطراری شامل وحشت توده ای، وابستگی، هنجاری و هویت اجتماعی وجود دارند. مطابق نتایج به دست آمده از شبیه سازی سناریوها، الگوی رفتاری وحشت توده ای بیشترین تاثیر منفی بر روند تخلیه ی جمعیت را داراست و رویکرد هنجاری در نقطه ی مقابل آن قرار دارد. بطور میانگین، در جامعه ای که بر اساس رفتار وحشت توده ای در شرایط اضطراری عمل می کنند زمان تخلیه ی کامل ساختمان 77.6 درصد بیشتر از زمان تخلیه ی جامعه ای است که بر اساس رویکرد هنجاری رفتار می کنند. همچنین مشخص گردید الگوهای رفتاری که زمان تخلیه ی ساختمان را کاهش می دهند در ساختمان های بلندتر تاثیر بیشتری بر روند تخلیه دارند.نتیجه گیری: تجمعی از افراد با پدیده‌های رفتاری وحشت توده‌ای، باعث بروز فاجعه‌های انسانی خواهند شد اگرچه رفتارهای اجتماعی پیشرو و انسان دوستانه مانند کمک به غریبه ها و افراد ناتوان و کم توان نیز ضرورتا باعث کاهش زمان تخلیه در شرایط اضطراری نمی گردد. از آنجا که تعداد طبقات یک ساختمان بلند مرتبه ارتباط مستقیمی بر میزان تاثیر الگوهای رفتاری ساکنان آن بر روند تخلیه دارد، آموزش های شهروندی و تعیین استراتژی های مدیریت تخلیه تاثیر فراوانی بر کاهش زمان تخلیه یک ساختمان بلندمرتبه و افزایش ایمنی در شرایط اضطراری خواهد داشت.

Investigating the Effect of Crowd Behavioral Patterns on the Safe Evacuation in High-rise Residential Buildings

Background and objective: Crowd behavior patterns in emergencies can affect the evacuation process. Familiarity with these behavioral approaches not only for designers of densely populated urban spaces (such as highrise buildings, hospitals, public transportation stations, sports stadiums, cinemas, and theaters, etc.) to predict the behavior and movement of the population in hazardous conditions and calculate the actual evacuation time Comparing it with the standards required to evacuate people is an obligation and a necessity, but for managers and space users, for efficient management in critical situations (such as earthquakes, fires, bombings, and terrorist operations, etc.) is inevitable.Method: In this study, based on documentary studies, four different theories and approaches on population behavior in emergencies have been identified, and then by designing different scenarios and physical and behavioral simulations using hydraulic model, the impact of population behavioral approaches on The time of the total evacuation of a highrise residential building in Tehran with 17th, 19th, 21st, 23rd, and 25th floors was examined and compared. To validate the data, the simulations were reviewed using pathfinder software based on the agentbased model.Findings: A review of previous studies revealed four patterns of population behavior in emergencies, including mass panic, affiliation approach, normative approach, and social identity approach. According to the simulated results of the scenarios, the behavioral pattern of mass panic has the most negative impact on the evacuation process, and the normative approach is at the opposite point. On average, in communities operating based on mass panic behavior in an emergency, the total evacuation time of the building is 77.6% longer than the evacuation time of communities acting on a normative approach. It was also found that behavioral patterns that reduce building evacuation time significantly impact the evacuation process in taller buildings.Conclusion: Accumulations of people with the behavioral phenomena of mass panic will cause human catastrophes, although progressive and humanitarian social behaviors such as helping strangers and people with disabilities do not necessarily reduce emergency evacuation time. Because the number of floors of a highrise building directly relates to the impact of its occupantschr('39') behavioral patterns on the evacuation process, citizenship training and determining evacuation management strategies will significantly reduce the evacuation time of a highrise building and increase emergency safety.