تاثیر زمین‎شناسیِ شهری سرپل‎ذهاب بر حساسیت‎های اجرای دو سازه عمرانی

زمینه و هدف: زمین شناسیِ شهری به کاربرد مطالعات زمین شناسی جهت مدیریت مخاطرات طبیعی و توسعه پایدار در مناطق شهری می پردازد. در شرایطی که مخاطرات زمین شناسی ناشی از زلزله 21 آبان 1396، منطقه سرپل ذهاب را فرا گرفته بود، در مجاورت شهر دو تونل زیرزمینی در حال اجرا بود. تاثیرات منفی سازه ها، می توانست موجب تشدید بحران در منطقه زلزله زده گردد.روش: با نتایج بازدیدهای میدانی و مرور متون تخصصی و ادبیات فنی (مقالات، اسناد و گزارشات)، مخاطرات زمین شناسی ناشی از زلزله در منطقه سرپل ذهاب، از دیدگاه دانش زمین شناسیِ شهری مورد بررسی قرار گرفته است و با استفاده از تجربیات کاری مولفین در تونل های سرپل ذهاب و بازی دراز، به چگونگی مدیریت تاثیرات منفی ناشی از حفاری این سازه ها (جلوگیری از تشدید بحران در منطقه زلزله زده) پرداخته شده است.یافته ها: رخداد زمین لرزه، زمینه ساز وقوع مخاطرات دیگر زمین شناسی نظیر: زمین لغزش، بهمن سنگی گردیده و منطقه دچار بحرانی فراگیر شده است. در چنین شرایطی عملیات حفاری تونل ها نیز در نقاطی با جریان آب های زیرزمینیسطحی و نیز با جاده های مواصلاتی شهرستان تلاقی پیدا می کرد. تاثیرات مخرب عملیات حفاری می تواند موجب بُروز مشکلات فراوان (کاهش منابع آب، نشست زمین و مشکل تردد وسایل نقلیه در جاده ها) گردد و طبیعتاً بر حجم مشکلات مردمِ زلزله زده بیفزاید.نتیجه گیری: بحران های ناشی از زلزله، به طور مستقیم و غیر مستقیم با خصوصیات زمین شناسیِ شهری مرتبط بوده اند، لذا در زمان اجرای تونل ها نیز، راه کارهایی عملیاتی متناسب با شرایط زمین شناسی، لحاظ گردید تا ماشین های حفار به شکل ایمن از محدوده های پُرخطر عبور نمایند و از تشدید بحران های اجتماعی موجود در منطقه زلزله زده، جلوگیری به عمل آید.

Urban Geology effects of Sarpol-e-Zahab on the sensitivities of the implementation of two civil structures

Background and Objective: Urban geology uses geological studies to manage risk of natural hazards and sustainable development in urban areas. In the circumstances that the geological hazards caused by the earthquake of November 12, 2017, had been sweeping the SarpoleZahab region, two underground tunnels were being excavated in the vicinity of the city. The negative effects of drilling operations of these two underground structures could intensify the crisis in the region.Method: With the results of field visits and specialized texts review (articles, documents and reports), the geological hazards caused by the earthquake in SarpoleZahab region have been studied from the perspective of urban geological knowledge. Using the authorschr('39') executive experiences in the water transfer tunnels of Sarpole Zahab and Bazideraz, how to manage negative effects caused by drilling these underground structures (preventing the escalation of the crisis in the area) has been discussed.Finding: The occurrence of earthquake has led to the occurrence of other geological hazards such as: landslides, Rock Fall and the region has experienced a pervasive crisis. In such circumstances, the tunneling operations intersected in places with surface water flows as well as with the citychr('39')s transportation roads. The destructive effects of drilling operations of these tunnels could cause many problems (reduction of water resources, land subsidence and the problem of vehicle traffic on roads) and naturally the volume of problems of earthquakestricken people increase.Conclusion: The crises that occurred after the earthquake were directly and indirectly related to the geological characteristics of the city, so during the construction of tunnels, operational solutions tailored to the geological conditions were considered so that drilling machines safely cross highrisk areas and from the escalation of the social crises in the earthquakestricken area be prevented.