نگاهی بر دسترسی به اطلاعات از دید ذی‌نفعان مدیریت سوانح طبیعی در ایران

زمینه و هدف: دسترسی به اطلاعات، یکی از ارکان جریان هموار و ثمربخش اطلاعات و ایجادکننده زمینه‌های استفاده و مدیریت بهینه و موثر اطلاعات است. ضرورت شناخت نحوه دسترسی به اطلاعات و راه‌های بهبود آن به ویژه در حوزه مدیریت سوانح طبیعی که مبتنی بر تصمیمات خرد و کلان برای کاهش خطرپذیری و افزایش تاب‌آوری جامعه است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن شناسایی ویژگی‌های اطلاعات نزد ذی‌نفعان مدیریت سوانح طبیعی در ایران، به بررسی چالش‌های موجود در این زمینه بپردازد.روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه، شرکت در سمینارهای تخصصی، بازدیدهای میدانی و مطالعه اسناد انجام شده است. ذی‌نفعان شامل سازمان‌های مردم نهاد (سمن‌ها)، نهادهای عمومی، نهادهای دولتی، مراکز پژوهشی و متخصصان علم اطلاعات است و برای تحلیل داده‌ها ازچارچوب تحلیل مضمون فردی و میورکاکرین (2006) استفاده شده است.یافته‌ها: تحلیل کیفی مضامین علاوه بر مشخص‌کردن ویژگی‌های اطلاعات این حوزه، سه مقوله اصلی شامل انواع و نحوه دسترسی به اطلاعات (متمرکز، غیرمتمرکز، مطلوب)، عوامل موثر بر دسترسی (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، سازمانی، حقوقی، فرهنگی، رفتاری، زمانی، و فنی) و اثرات اطلاعات بر محیط (رفتاری و عملی، هیجانی، امنیتی، و اجتماعی) را بازنمون می‌کند.نتیجه‌گیری: علی‌رغم دسترسی به حجم زیاد اطلاعات، کیفیت اطلاعات در دسترس و میزان استفاده موثر از اطلاعات موجود همچنان با چالش‌های جدی رو‌به‌روست. مشارکت تمامی ذی‌نفعان در حلقه‌های تصمیم‌گیری کلان برای تعریف و تبیین راهبردهای محلی و ملی، به همراه بهره‌مندی از تخصص و تجربه متخصصان علم اطلاعات می‌تواند به شناخت عمیق نیازهای اطلاعاتی ذی‌نفعان مدیریت سوانح طبیعی بیانجامد. این امر می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مثبت و تسهیل جریان اطلاعات با استفاده از طراحی خدمات و محتوای متناسب با نیازهای ذی‌نفعان، و ایجاد برقراری ارتباط موثر بین آنها در جهت هم‌افزایی تجربه‌ها و اطلاعات موجود و آتی شود.

Access to information in natural disaster management in in Iran: stakeholders’ perspective

Background and objective: Access to information is one of the pillars of a smooth and productive information flow which would provide the best opportunities for an effective Information management. Thus, it is essential to acquire the knowledge about how to access information and ways to improve it, especially in the field of natural disaster management (NDM), which is based on decisions making, in micro and macro level, to reduce risk and increase the resilience. This paper presents an attempt to understand the NDM stakeholders rsquo; perceptions about information, and discuss the challenges they rsquo;ve been through to information access.Method: A qualitative multistakeholder, multihazard approach employed, and several sources of information (interviews, participation in seminars, field observations, and document studies) were triangulated to gather information to reach a holistic view of the field with a focus on the five groups of stakeholders ( NGOs, public institutions, government agencies, research centers, and information science experts). Fereday MuirCochrane (2006) thematic content analysis was applied to analyze the data and to achieve the adequate accuracy in this qualitative analysis.Findings: Besides the emerged notions about the NDM information characteristics, three conceptual clusters emerged through the qualitative thematic analysis , namely kinds and methods of information access (centralized, decentralized, and desired), factors that influence information access (economical, political, social, organizational, legal, cultural, behavioral, temporal, and technical), and the information impact (behavioral and practical, emotional, security, and social).Conclusion: Despite a relative desirability of access to information in terms of the, the quality of information available continues to face serious challenges. Developing local and national strategies needs the cooperation of all stakeholders, and requires the integration of the information produced and shared in the NDM field. Meanwhile, the presence of information science professionals in the circle of NDM decision makers can pave the way for positive changes, and facilitate the information flow and effective communication between stakeholders by providing services and content tailored to their information needs.