کاربرد روش‌های اصلاح‌شده فازی و fema در ارزیابی ریسک تهدیدات انسان‌ساز در سامانه‌های آبی

زمینه و هدف: ارزیابی تهدیدات و آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها، یکی از دغدغه‌های مهم مسئولان حوزه امنیت در یک کشور است. سامانه‌های آبرسانی نیز یکی از مهمترین و حساس‌ترین زیرساخت‌ها می‌باشد. سامانه‌های آبرسانی نیز از جمله زیرساخت‌های اساسی محسوب می‌شوند که ارزیابی تهدیدات در این سامانه‌ها و شناسایی نقاط ضعف آن بسیار مهم است. در این راستا در پژوهش حاضر قصد داریم علاوه‌بر ارزیابی ریسک یک سامانه‌ آبی با روش‌های موجود، به اصلاح و بروزرسانی این روش‌ها پرداخته و نتایج آن را مورد بررسی قرار دهیم.روش: پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و به لحاظ اجرا، ترکیبی از روش‌های توصیفی تحلیلی و کمی محسوب می‌شود. در این پژوهش علاوه بر بازدیدهای میدانی و مصاحبه‌های صورت گرفته با کارشناسان مربوطه در زمینه مورد مطالعه، برای انجام محاسبات و برآورد ریسک سامانه‌های آبی از دو روش ارزیابی ریسک فیما[1] و فازی و همچنین، اصلاح شده‌ی این دو روش استفاده شده است. قابل ذکر است که به دلیل رعایت نکات پدافندی در پژوهش حاضر از ذکر مکان و نوع تاسیسات مورد مطالعه خودداری شده است.یافته‌ها: نتایج حاصل از ارزیابی ریسک سامانه آبی مورد مطالعه در پژوهش حاضر با استفاده از روش فیما، نشا‌ن‌دهنده ریسک بالا در تاسیسات 4 تا 6، ریسک پایین در تاسیسات 7و 9 و ریسک متوسط در سایر تاسیسات است. در روش فازی نیز به‌جز تاسیسات 7و9 که دارای ریسک متوسط هستند، سایر تاسیسات با ریسک بالا تشخیص داده شده‌اند. همچنین نتایج روش اصلاح‌شده فیما (فیما مدیریتی) نشان‌دهنده ریسک بالا در تاسیسات 4 تا 6 و ریسک متوسط در سایر تاسیسات است. نتایج حاصل از روش اصلاح شده فازی (فازی مدیریتی)، مطابق با نتایج به دست آمده از روش فیما می‌باشد. همچنین با توجه به نتایج آزمون کای مربع[2]، آزمون‌های فیما و فازی در دو سطح 1 و 5 درصد معنی‌دار می‌باشد اما روش‌های اصلاح شده در این دو سطح معنی‌دار نیستند.نتیجه‌گیری: نتایج مربوط به روش فازی در این پژوهش به شرایط واقعی سامانه مورد مطالعه نزدیک‌تر است. بنابراین، می‌توان از آن به عنوان روش بومی در منطقه مورد مطالعه استفاده کرد. به دلیل انجام مطالعات در یک سامانه آبی، معنادار نبودن نتایج حاصل از روش‌های اصلاحی، دلیل بر ناکارآمدی این روش‌ها نبوده و می توان مطالعات بیشتری در این زمینه انجام داد.

Application of Fuzzy and FEMA Modified Methods in Risk Assessment of Man-Made Threats in Water Systems

Bacground and objective: Assessing the threats and vulnerabilities of infrastructure is one of the major concerns of security officials in a country, and water supply systems are one of the most important and sensitive infrastructures. Water supply systems are also among the basic infrastructures that are very important in assessing the threats in these systems and identifying its weaknesses. In this regard, in the present study, in addition to assessing the risk of a water system with existing methods, we intend to correct and update these methods and examine its results.Method:The present study is a practical application in terms of nature and a combination of descriptiveanalytical and quantitative methods in terms of implementation. In this study, in addition to field visits and interviews with relevant experts in the field of study to perform calculations and risk assessment of water systems, two methods of FEMA and Fuzzy risk assessment have been used as well as modified of these two methods.Finding:The results of the assessment of the water level of Samah studied in the present study using FEMA method, indicate high risk in facilities 4 to 6, low risk in facilities 7 and 9 and medium risk in other facilities. In the Fuzzy method, in addition to facilities 7 and 9, which have medium risk, other highrisk facilities have been identified. Also, the results of the modified FEMA method (managerial FEMA) indicate high risk in facilities 4 to 6 and medium risk in other facilities. Also, according to the results of KaiEsquar test, fema and fuzzy tests are significant in two levels of 1 and 5%, but the modified methods in these two levels are not significant.Conclusion:The results of the Fuzzy method in this study are closer to the real conditions of the system under study, so it can be used as a native method in the study area. Due to studies in a water system, the insignificance of the results of corrective methods is not a reason for the inefficiency of these methods and more studies can be done in this field.