بررسی تاثیر ابعاد بازسازی محلات بر التیام پیامدهای اجتماعی-روانی، پس از زلزله سال 1382 بم

زمینه و هدف: تاب آوری در برابر سانحه، مفهومی پیچیده و دارای ابعاد متعدد است که جنبه های اجتماعیروانی آن در ارتباط با بازسازی کالبدی، ابعاد نامشخص بیشتری می یابد. از آنجا که یکی از مهم ترین تاثیرات سانحه، پیامدهای اجتماعیروانی است که سبب اختلالاتی در زندگی فردی و جمعی بازماندگان می‌گردد، مقاله حاضر به بررسی تاثیر ابعاد مختلف بازسازی محلات و ارتباط آن با التیام یا کاهش این پیامدها پس از زلزله، می پردازد.روش: برای ارزیابی، محله خواجه مراد پس از زلزله بم، به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. فرضیات تحقیق، شامل یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی، با رویکرد کمّی و از طریق تدوین پرسش نامه در دو بخش ارزیابی ابعاد مختلف بازسازی محله و پرسشنامه استاندارد اختلال استرس پس از سانحه و پیامدهای اجتماعی ناشی از آن، مورد سنجش قرار گرفته اند.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از تحلیل‌ها، بین ابعاد مختلف بازسازی محله و پیامدهای اجتماعیروانی ناشی از زلزله، رابطه معنادار و معکوس وجود دارد. بنابراین با افزایش کیفیت و تاب آوری بازسازی کالبدی، پیامدهای اجتماعیروانی پس از زلزله نیز کاهش می یابند. همچنین بر اساس یافته های حاصل از فرضیات فرعی،کیفیت بازسازی کالبدی محیط مسکونی و مناظر طبیعی و خاطرات جمعی نیز با پیامدهای اجتماعیروانی سانحه رابطه معنادار و معکوس دارند. در مقابل، این رابطه در بازسازی خدمات عمومی و زیرساختهای محله، در مورد مطالعاتی دیده نشد. نتیجه گیری: در التیام یا کاهش پیامدهای اجتماعیروانی سانحه، مقیاس بازسازی محله سطح تاثیر متفاوتی بر بازماندگان دارد. همچنین مولفه های ملموس در این مقیاس ها دارای تاثیر متفاوتی از مولفه های ناملموس اند. مشخص شد، تاب آوری اجتماعیروانی جوامع با تاب آور سازی مسکن، محله و مناظر جمعی و اکولوژیکی در ارتباطی مستقیم می باشد.

Investigating the role of Neighborhood Reconstruction on post-disaster healing of Psychosocial Outcomes after the 2003 Bam Earthquake

Introduction: Disaster resilience is a complex and multidimensional concept whose psychosocial aspects become more uncertain in relation to physical reconstruction. Since one of the most important effects of a disaster is the psychosocial consequences that lead to disruptions in the survivors' individual and collective lives, this article investigates the impact of different aspects of neighborhood reconstruction and its relationship with the traumatic sociopsychological consequences after the earthquake.Methodology: For evaluation, Khajeh Murad Neighborhood after the 2003 Bam Earthquake was selected as the case study. The research hypotheses, including one main hypothesis and three subhypotheses, were measured by a quantitative approach through the formulation of a twopart questionnaire assessing different aspects of neighborhood reconstruction and the standard questionnaire of posttraumatic stress disorder and its associated social consequences. Findings: According to the results of the analysis, there is a significant and inverse relationship between different aspects of neighborhood reconstruction and psychosocial consequences of the earthquake. Thus, with the increasing quality and resilience of reconstruction, the psychosocial consequences of the earthquake also heal or reduce. Also, based on the findings of subassumptions, increasing the quality of physical reconstruction of residential environment, natural landscapes and collective memories have significant and inverse relationship with socialpsychological consequences of the earthquake. In contrast, this relationship was not seen in the case of public utilities and neighborhood infrastructure.Conclusion: In the healing or decreasing psychosocial consequences of disaster, the scale of neighborhood reconstruction has a different impact on survivors. Also, tangible components at these scales have a different effect than intangible components. It turned out that the sociopsychological resilience of communities depends on resilience reconstruction of housing, neighborhood and social and ecological landscapes.