شناسایی و اولویت‌بندی مخاطرات و تهدیدات، مبتنی بر الگوی ماتریس ریسک (مطالعه موردی: منطقه عسلویه)

زمینه و هدف: مهمترین گام در مدیریت یک بحران، شناخت درست، دقیق و عالمانه از مخاطرات و تهدیدات بالقوه ای است که احتمال رخ دادن آنها وجود دارد. به طور عقلانی توزیع منابع محدود، در میان انبوهی از مخاطرات و تهدیدات، نه مقدور است و نه ممکن؛ فلذا لازم است تا از طریق یک منطق و مدل عقلایی، اولاً مخاطرات و تهدیدات هر منطقه شناسایی و سپس اولویت بندی شود تا سیستم مدیریت بحران، خود را برای مواجهه هوشمندانه با آنها آماده نماید. در این میان یکی از روش های مرسوم و تجربه شده، مدل ماتریس ریسک است که در منطق برنامه ریزی اقتضایی مورد استفاده قرار می گیرد. از سوی دیگر، از آنجاکه منطقه عسلویه از جمله مناطق بسیار مهم و راهبردی به شمار می رود و بروز هرگونه بحرانی در این منطقه، ممکن است خسارات غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشد، به همین دلیل لازم است تا مخاطرات و تهدیدات بالقوه منطقه شناسایی شوند. در این تحقیق سعی شده است تا با رویکرد مدیریت اقتضایی، مخاطرات و تهدیدات منطقه عسلویه شناسایی و اولویت‌بندی شود.روش: روش بکارگرفته شده در این مقاله، ترکیبی از شیوه های کمی و کیفی است. در روش کیفی از طریق مصاحبه، عمده تهدیدات و مخاطرات بالقوه شناسایی شده و سپس با استفاده از پرسشنامۀ طراحی شده، شدت اثرگذاری آن مخاطره یا تهدید، از همه مدیران ستادی شاغل در منطقه عسلویه مورد سوال قرار گرفته است که 31 نفر از آنان پاسخ داده اند. همچنین به منظور صحت سنجی، مجدداً خروجی کار به تایید 2 نفر از مسئولان ارشد منطقه که در دسترس محققین قرار داشتند، رسید. در پایان نیز بر اساس مدل ماتریس ریسک، جایگاه و اهمیت هریک از تهدیدات احصاء شده در این ماتریس نشان داده شده است.یافته ها: یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که از 21 مخاطرۀ شناسایی شده، 4 مخاطرۀ بمب گذاری، سونامی، حمله هوایی و انفجارات زنجیره ای در صورت رخداد، تاثیرگذاری شان در حد فاجعه خواهد بود؛ همچنین تنها مخاطره ای که در حد بحران تاثیرگذار خواهد بود، حملات ویروس های اینترنتی است. جمع بندی نظرات کارشناسان حاکی از آن است که 8 مخاطره در سطح شدید و بقیه در سطح تاثیرگذاری محدود برآورد شدند. نکته قابل توجه آنکه از نظر کارشناسان، هیچ مخاطره ای با سطح تاثیرگذاری جزئی شناسایی نشده است.نتیجه گیری: نتیجه گیری نشان از آن دارد که انفجارات زنجیره ای و بمب گذاری ها، بیشترین میزان خرابی و خسارت را خواهند داشت. اگرچه نظرات کارشناسان بر این نکته تاکید دارد که احتمال بروز چنین رخدادهایی بالا نمی باشد. از سوی دیگر آلودگی هوا و نیز آتش سوزی های انسان ساخت، احتمال رخدادشان بالاست و شدت تاثیرگذاری شان زیاد است.

Identification and Prioritization of Hazards and Threats Based on the Risk Matrix Model (Case Study: Assalouyeh region)

Background and objective: The most important step in disaster management is recognizing the correct, accurate and wise of the potential risks and threats that may occur. Rationally, the distribution of limited resources among a lot of hazards and threats is neither feasible nor possible; therefore, at the first the hazards and threats of each region should be identify and prioritize through a rational model, so that the disaster management system, Prepares itself for clever encounters. In this context, one of the most commonly used methods is the risk matrix model that used in contingency planning logic. Since the Assaluyeh is considered as one of the very important and strategic regions, and the occurrence of any disaster in this region may have irreparable damage, so that, it is necessary to identify the potential hazards and threats of the region. In this research, we have tried to identify and prioritize the hazards and threats of the Assaluyeh area by contingency planning.Method: the method used in this paper is a combination of quantitative and qualitative methods. In qualitative method, major threats and potential hazards were identified through interviews and then, using the designed questionnaire, the severity of the hazard or threat was inquired from All of the managers of the administrative district of Assaluyeh have been questioned that 31 of them responded. Also for verification, the work output again confirmed two of the senior regional officials in the area who were available to researchers. Finally, based on the risk matrix model, the priority and significance of each of the threats are shown.Finding: The findings of the study suggest that out of the 21 identified, 4 would be catastrophic, including bombings, tsunamis, air strikes, and chain explosions. Also, the only risks that will be affected by the crisis are Internet virus attacks. Summing up the experts' opinions, eight risks were estimated at the severe level and the rest at the limited impact level. It is noteworthy that, to the experts, no hazards with a minor impact level have been identified.Conclusion: Conclusions indicate that chain explosions and bombings will have the highest amount of damage and damage, although expert opinion emphasizes that such incidents are not likely to occur. On the other hand, air pollution and manmade fires are both highly probable and highly effective.