ارزیابی مدیریت بحران درایران بر مبنای مدل لیتل جان (با بررسی موردی سیل فروردین 1398 لرستان،مازندران و زلزله آبان 1396 کرمانشاه )

زمینه و هدف: جامعه بشری در طول تاریخ همواره با انواع بلایای طبیعی و غیرطبیعی دست به گریبان بوده است به طوری که هر سال، 200 میلیون انسان درگیر این حوادث غیرمترقبه می شوند.کشور ایران نیز جزء ده کشور بلاخیز دنیا بوده و بعد از هند، بنگلادش و چین مقام چهارم را در آسیا دارد. بحران های فراگیرملی به علت گستردگی حادثه، جمعیت بزرگ تحت تاثیر و محدودیت درظرفیت پاسخ دهی ارگان های مسئول، در مدت زمان کوتاهی موجب ایجاد حجم بالایی از تقاضاهای امدادی، بهداشتی و درمانی می شوند ومدیریت آنها نیازمند استفاده هماهنگ و به جا از تمام منابع مادی وانسانی کشوری است. ازاین جهت، شناسایی نقاط قوت وقابل بهبود در مدیریت بحران های حادث شده ، براساس مدل های علمی مطرح جهانی و استفاده ازآنها درارتقای کیفی مدیریت بحران های آتی می تواند بسیار موثر ومفید واقع شود.روش : باتوجه به اهداف مورد نظر در واکاوی مدیریت بحران، پژوهش کاربردی است. ازطرفی براساس ماهیت وروش انجام درزمره پژوهش های توصیفیتحلیلی قرار می گیرد. دراین پژوهش، مدیریت های بحران درایران (بطور موردی سیل لرستان، مازندران و زلزله کرمانشاه) با استفاده از مدل6 مرحله ای لیتل جان و با بررسی میدانی، مستندات، گفتگو با مدیران عالی سازمان های دولتی مرتبط با بحران ها (فرمانداری، بخشداری، شهرداری، ادارات برق، آب، گاز، مخابرات، هلال احمر، اورژانس، آتش نشانی و....) وپرسشنامه تدوین شده با شاخص9 بعنوان حداکثر امتیاز و 1 بعنوان حداقل امتیاز، ارزیابی گردیده است.یافته ها: براساس ارزیابی انجام شده طبق مدل لیتل جان و با طراحی سناریوی پاسخ به موقعیت بحرانی بیشترین(4.7) و تهیه و تدوین برنامه اقتضایی کمترین(2.9) امتیاز را در مدیریت بحران ایران نشان داده اند. ارزیابی کلی از مدیریت بحران، میانگین کمتر از متوسط(4.6) را نشان می دهد. وجود سامانه برای ارسال و توزیع مناسب اقلام مورد نیاز(2)، اطلاع رسانی سیستمی به افراد و مدیران عضو مدیریت بحران (1.8) بعنوان ضعیف ترین بخش های مدیریت بحران و برقراری سریع خدمات آب، برق، گاز و همچنین توزیع سریع اقلام مورد نیاز بهترین بخش های مدیریت بحران (امتیاز 6.4 ) اعلام شده اند.نتیجه گیری: با وجود تلاش های زیاد صورت گرفته در بهبود و ارتقای سطح کیفی خدمات مدیریت بحران و با توجه به احتمال بالای وقوع بحران های طبیعی در ایران، توجه ویژه به این حوزه ضرورت دارد. ارتقای معیارهایی چون وجود سامانه وسیستم برای ثبت اطلاعات مکانها و افراد و اطلاع رسانی فوری به نفرات عضو تیم های مدیریت بحران می تواند نتایج مفید و موثری درمدیریت بحران های آتی ایجاد نماید.

Assessing Crisis Management in Iran Based on Little John Model(A Case Study of the Flood of 2019 in Lorestan, Mazandaran, and Kermanshah Earthquake in 2017)

Background and Objectives: Human society has historically been faced by a variety of natural and unnatural disasters, so, every year, 200 million people affected by the disasters. Iran is among the ten high risk countries in the world, with India, Bangladesh and China fourth behind in Asia. The global crisis, due to the magnitude of the accident, the numerous affected populations, and the limited capacity to respond of the authorities in a short time, caused high demands of relief, health and medical needs, so the management requires coordinated and proper use of all national material and human resources. In this regard, identifying the strengths and improvements in crisis managements, based on worldclass scientific models and using them in order to improve the next crisis management quality may be very effective.Method: This is an applied study according to the objectives of crisis management research; on the other hand, this is a descriptiveanalytic research based on quality and method. Crisis management in Iran (case study, floods in Luristan and Mazandaran, and Kermanshah earthquake) considered by using Little John six step model and field survey, documentation, discussion with senior executives of government agencies related to crises (governorship, county offices, municipality, electricity, water, gas, telecommunications, Red Crescent, emergency, fire departments, etc.) and a questionnaire in which numbers 9 and 1 scored as maximum and minimum, respectively.Results: According to the evaluation by Little John model, designing the crisis response (4.7) and necessity planning (2.9) showed highest and lowest scores in Iranian crisis management, respectively. The whole crisis management assessment shows the average less than medium (4.6). a system for sending and distributing the required items (2), information system to individuals and managers of crisis management department (1.8) are as the weakest parts of crisis management and the rapid establishment of water and gas services as well as the rapid distribution of required items are as the best crisis management sectors (6.6).Conclusion: Even though the great efforts made to improve the quality of crisis management services, and high probability of natural disasters in Iran, special consideration in this field is necessary. Improving some standards such as a system to register the information of places and people as well as rapid informing to crisis management members, may have effective results in future crisis managements.