ارزیابی مولفه های موثر در افزایش ریسک خسارات ساختمان های شهری در آتش سوزی پس از بحران زلزله به روش Ahp

زمینه و هدف: زلزله می تواند سر منشا بسیاری از سوانح ثانویه باشد. از این میان آتش سوزی یکی از مهم ترین نمودهای مخاطرات ثانویه پس از زلزله محسوب می گردد. آتش سوزی پس از زلزله در نواحی شهری در مواردی می تواند خساراتی به مراتب شدیدتر از خود زلزله بر جای گذارد. پس از رخداد زلزله با توجه به وجود منابع ایجادکننده آتش، مانند شریان های گاز و برق و با وجود احتمالی ایستگاه های نگهداری یا توزیع گاز، ریسک حاصل از آتش سوزی به شدت افزایش می یابد. از طرف دیگر وضع عمومی محیط شهری پیرامون می تواند نقش بسیار مهمی بر رفتار آتش داشته باشد. روش: در این پژوهش، با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی، به منظور تصمیم سازی برای ارزیابی ریسک آتش سوزی پس از سانحه، از میان انواع روش های موجود در این زمینه، معیارها و زیر معیارهای تاثیرگذار بر آتش سوزی پس از زلزله و آسیب پذیری مناطق شهری استخراج گردید. این معیارها مشتمل بر چهار معیار اصلی دسترسی، سازه ها، روش های مقابله و عوامل خطرزا بود به طوری که هر کدام دارای زیرمعیارهایی می باشند. سپس این زیرمعیارها توسط گروه خبرگان و به روش مقایسه زوجی، اولویت بندی شدند. در آخر به منظور بررسی تاثیر جنس سازه بر میزان آسیب پذیری، پدیده آتش سوزی پس از زلزله در ساختمان فولادی مدل سازی و تحلیل شده است.یافته ها: شاخص جنس سازه، ریسک آتش سوزی پس از بحران زلزله را در ساختمان افزایش می دهد. وسعت آتش سوزی بر روی سازه ای که دارای پوشش ضدحریق بر روی ستون های خود است تاثیر چندانی ندارد و نوع خرابی به مشخصات و مقاومت تیر در برابر آتش سوزی وابسته است. در سازه بدون پوشش ضدحریق، سناریو آتش سوزی تاثیر بسزایی در رفتار کلی سازه خواهد داشت. به طوری که با گسترش آتش سوزی، عملکرد کلی سازه دچار اختلال شده و مقاومت لازم در برابر بارهای وارده را نخواهد داشت.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد برای ارزیابی ریسک آتش سوزی ناشی از زلزله معیارهای جنس سازه، تعداد علمک های گاز شهری و ارتفاع سازه دارای بیشترین نقش بوده که باید بررسی شوند. در صورت کوتاهی و در نظر نگرفتن هر کدام از معیارهای مذکور، ممکن است شدت حادثه گسترش پیدا کرده و موجب افزایش تلفات و خسارات شود. همچنین پیشنهاد می شود از پوشش های ضد حریق بر روی ستون در مقاوم سازی ساختمان های موجود در برابر آتش سوزی پس از زلزله با توجه به محدودیت های اقتصادی و فنی، استفاده شود.

Evaluation of the Effective Factors on Increasing the Risk of Damages to Urban Buildings in Post-earthquake Fire Crisis by AHP Method

Background and Objectives: Earthquake can be the source of many secondary disasters. Fire is one of the most important secondary hazards after the earthquake. In some cases, postearthquake fires, in urban areas, may cause far more severe damages than the earthquake itself. After the earthquake, the risk of fire is greatly increased due to the existence of sources of fire, such as arteries of gas and electricity, with the possible presence of gas storage or distribution stations. On the other hand, the general conditions of the around urban environment may play a very important role in fire behavior.Method: In this study, by using descriptiveanalytical research method, in order to determine the evaluation of postdisaster fire risk, among the various available methods in this field, the effective criteria and subcriteria on the postearthquake fire and vulnerability of urban areas were extracted. These criteria included four main criteria of access, structures, methods of confronting, and risk factors, so, each has subcriteria. These subcriteria were then prioritized by the expert group using paired comparison method. At the end, in order to study the impact of structural material on the vulnerability, the phenomenon of postearthquake fire in the steel building is modeled and analyzed.Finding: The structural index increases the risk of postearthquake fire in buildings. The extent of the fire does not have a significant effect on the structures that have fireproof cover on their columns, and the type of damages depends on the characteristics and resistance of the beam to the fire. In nonfireproof construction, the fire scenario will have a significant impact on the structure rsquo;s overall behavior. As the fire spreads, the whole function of construction will be disrupted and will not withstand the loads.Conclusion: The results of the study showed that in order to assess the risk of fire caused by earthquake, structural criteria, number of urban main gas valves and structural height have the most significant role to be considered. In the case of failure or not considering any of the above criteria, the accident may extend and fatalities and loses will increase. It is also recommended to use fireproof covers on the pillars to reinforce existing buildings after the earthquake due to economic and technical constraints.