ارزیابی آسیب پذیری غیرکالبدی در مقیاس محله بعد از تجربه بازسازی پس از زلزله با رویکرد کیفی (نمونه موردی: محله قدغون بروجرد)

زمینه و هدف: فرایند بازسازی پس از سوانح در جوامع در حال توسعه، گرایش بالایی به نوسازی کالبدی خرد مقیاس دارد. ریشه این گرایش که عدم توجه به مسائل غیرکالبدی را در بر دارد، می توان در فقدان تخصص در مقیاس کلانِ برنامه ریزی، فقدان سازوکارهای مشارکت اجتماعی و ملاحظات سیاسی حاکم بر این کشورها یافت که کاهش آسیب پذیری را موجب نشده و در بسیاری از مواقع، افزایش آن را نیز به دنبال خواهد داشت. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان کاهش آسیب پذیری غیرکالبدی محله قدغون بروجرد در فرآیند بازسازی پس از زلزله فروردین ماه 85، با توجه به شاخص rlm;ها و معیارهای کاهش آسیب پذیری در مقابل زلزله ، می باشد. روش: این تحقیق به روش توصیفی و با رویکرد کیفی، از طریق مطالعه اسنادی به استخراج شاخص ها پرداخته و پس از ارزیابی محله در زیرشاخص ها از طریق روش ahp و وزن دهی به آن ها و تهیه نقشه در محیط gis این شاخص ها در محله قدغون ، مورد بررسی قرار می دهد. یافته ها: شاخص های غیرکالبدی مورد بررسی در دسته های مدیریتی، همه شمولی، اسناد هدایت شهری، خدمات رسانی، جمعیتی، آمادگی اجتماعی، اقتصادی و پژوهشی دسته بندی شده اند. با وقوع زلزله 1385 بروجرد، فرصت مناسب بازسازی صحیح با هدف کاهش آسیب پذیری در محله قدغون طی فرایند نادرست12ساله ، بازسازی از دست رفت که ما در 5 دسته از شاخص های فوق افزایش آسیب پذیری را نشان داده و در3دسته دیگر میزان ثابت آسیب پذیری را نتیجه می گیریم.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان می دهد که عدد آسیب پذیری غیرکالبدی محله، 4.473 از 5 بوده که وضعیتی بسیار نامناسب را در مقابل سوانح آتی ترسیم می کند. نتیجه اینکه فرآیند بازسازی محله قدغون با توجه به شاخص های صرفا کالبدی، نه تنها موجبات کاهش آسیب پذیری محله در تمامی مولفه ها را در بر نداشته بلکه آسیب پذیری را به مراتب بیشتر کرده است.

Assessment of Non-Physical Vulnerability at the Neighborhood Scale after Post-Earthquake Reconstruction Experience with a Qualitative Approach(Case study: Qodqoon neighborhood in Boroujerd)

Background and objective: The process of postdisaster reconstruction in developing societies has a high tendency for microscale physical renovation. This tendency, that ignore the nonphysical issues, originate from the lack of largescale planning expertise, the lack of social participation mechanisms and the political considerations that govern these countries that do not reduce vulnerability and in many cases will increase it instead. The main purpose of this study is to investigate the reduction of nonphysical vulnerability of Qodqun neighborhood in Boroujerd in the postearthquake reconstruction process in April 2006, according to the indicators and criteria for earthquake vulnerability reduction.Method: This is a descriptive and qualitative study through documentary study. The indices were extracted and then subindices evaluated through AHP method and weighting them; providing maps in GIS environment consider these indices in the neighborhood.Findings: The studied nonphysical indices are classified into management, universal, urban guidance documents, service provision, demographic, social readiness, economic and research. The earthquake of 2006 Boroujerd, the opportunity for proper reconstruction to reduce vulnerability in Qodqun neighborhood during a 12year inaccurate reconstruction process showed increased vulnerability in 5 of the mentioned indices and resulted in fixed vulnerability in the other three categories.Conclusion: The results show that the number of nonphysical vulnerability in the neighborhood was 4.473 out of 5, which represents a very inappropriate situation for future disasters. The result is that the process of reconstruction of Qodqun neighborhood, based on just physical indices, did not reduce the vulnerability of the neighborhood in all its components, but also increased the vulnerability.