ارائه برنامه های راهبردی جهت مدیریت بحران بیابان‌زایی با استفاده از علم آینده پژوهی

زمینه و هدف: به منظور اولویت بندی برنامه های مدیریتی بیابان زایی بر مبنای آینده پژوهی سناریو جهت مدیریت بحران بیابان زایی در استان خراسان رضوی، پیاده سازی پژوهش و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه های هدفمند و نگاه تشکیل گروه های کارشناسی استفاده شد.روش : در این راستا بر اساس معیارهای پژوهش (تعیین عدم قطعیّت ها) در چارچوب یک پرسش نامه بسته و هدفمند با استفاده از روش دلفی میان کارشناسان شناسایی شده و متخصص توزیع گردید. در ادامه برای انجام برنامه ریزی سناریو از 6 مرحله تعیین شده بهره گیری شد.یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که بر اساس نتایج حاصل از مرحله اوّل دلفی، در مرحله اوّل از تحلیل و آنالیز پرسشنامه ها به دست آمد بدین شرح بود: معیار اقلیم، معیار آب، معیار فعالیّت های انسانی، معیاراقتصادی-اجتماعی، معیار پوشش گیاهی، معیار کشاورزی، معیار خاک و زمین شناسی و در نهایت معیار فرسایش. همانطور که مشاهده می شود عامل اول و قوی ترین عامل در مرحله نخست عامل اقلیمی می باشد. معیارهای بیابان زائی که در مرحله نهایی فرآیند دلفی از تحلیل و آنالیز پرسشنامه ها به دست آمد به ترتیب اولویت شامل: معیار فعالیّت های انسانی، اقلیم، آب، اقتصادی- اجتماعی، پوشش گیاهی، کشاورزی، خاک و زمین شناسی و فرسایش است. در مرحله نهایی نیز فعالیت های انسانی و عامل اقلیمی نقش پررنگتری را ایفا می نمایند. از آنجایی که این دو عامل بیشترین تاثیر را از منظر متخصصین این رشته بر روی بیابانزایی منطقه دارند بیشتر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.نتیجه گیری: از راهبردهای اساسی نیز که در این دو حوزه می توان بدان اشاره نمود می توان به مدیریت عوامل انسانی در هر دو بخش اشاره نمود که با بکارگیری تکنولوژی های جدید و استفاده از افراد کارآمد و آموزش عمومی برای کاهش اثرات این مخاطره اقدام نمود.