بررسی مکانسیم جوی حاکم بر رخداد برف‌های سنگین استان همدان

زمینه و هدف: بارش برف نقش تعیین کننده ای در تامین منابع آب، اقتصاد کشاورزی و خروج از بحران خشکسالی دارد. از طرفی ریزش برف سنگین طی دوره سرد سال باعث بروز مشکلات و خسارات گوناگون در بخش های مختلف از جمله؛ ساختمان، تاسیسات، حمل و نقل و انرژی می شود.روش: در این پژوهش به منظور شناسایی الگوهای جوی مرتبط با بارش سنگین برف در استان همدان از داده های چهار ایستگاه هواشناسی در بازه زمانی بیست ساله استفاده شد و پس از شناسایی روزهای فراگیر برفی، با هدف شناسایی الگوهای غالب، روش خوشه بندی سلسله مراتبی بر روی داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال صورت گرفت. در ادامه جهت بررسی دقیق تر یک روز به عنوان نماینده انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور داده های فشار سطح زمین (slp)، امگا (omega)، ارتفاع ژئوپتانسیل (hgt)، مولفه مداری (u) و نصف النهاری باد (v) در ترازهای گوناگون از تارنمای مرکز ملی پیش بینی محیطی (ncep/ncar) اخذ و در محیط نرم افزار grads اقدام به ترسیم نقشه های همدیدی شد.یافته ها و نتایج : نتایج نشان داد، در سطوح فوقانی جو چهار الگوی غالب قابل تفکیک بوده که نقش عمده ای در رخداد بارش های سنگین برف دارند. در این الگوها ، فرود عمیق پدیده غالب است. در بررسی نقشه های مربوط به روز نماینده مشخص شد که عملکرد شاخص های امگا و تاوایی، شرایط ضخامتی جو و موقعیت رودباد به گونه ای است که تغییرات شرایط جوی از سطح زمین تا سطوح بالای جو با یکدیگر کاملاً مرتبط بوده و شرایط مناسب را برای ریزش برف فراگیر و سنگین فراهم کرده است.