برآورد حباب قیمت مسکن در ایران و کشورهای منتخب (رویکرد پانل فضایی)

نوسانات قیمت مسکن در ایران طی دو دهه اخیر، یکی از چالش‌ های اساسی بازار مسکن بوده ‌است، به طوری که در یک دوره، افزایش قابل ملاحظه در قیمت مسکن به وجود آمده و در دوره دیگر، کاهش و یا ثبات نسبتاً ‌زیاد و فراگیر بر قیمت مسکن حاکم شده است که به ‌تبع آن، تحولات قابل ملاحظه‌‌ای در بخش مسکن و در کل اقتصاد پدید آمده است.  بنابراین، ضرورت دارد عوامل موثر بر بازار مسکن ایران با ملاحظه شرایط کلان اقتصاد داخلی و جهانی که زمینه‌ساز ایجاد حباب مسکن می‌شود،شناسایی و برآورد گردد و سپس، میزان حباب قیمت مسکن در ایران نسبت به حباب جهانی مسکن مقایسه شود. بدین منظور برای تخمین مدل از متغیرهای شاخص قیمت واقعی مسکن، نرخ تورم، تولید ناخالص داخلی حقیقی سرانه، نرخ بیکاری، جمعیت و نرخ واقعی ارز استفاده شده است. بازه زمانی تحقیق سالانه و طی دوره 2005-2022 بوده است و شامل 42 کشور منتخب می‌باشد. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها پانل فضایی بوده و از نرم‌افزار‌های استاتا، ایویوز وجئودا استفاده شده است. یافته های تحقیق وجود حباب قیمت مسکن در ایران و 12 کشور  از 42 کشور منتخب را تایید می‌کند و نشان می دهد میزان حباب مسکن در ایران از سایر کشورهای دارای حباب،کمتر بوده است.

estimation of housing price bubble in iran and selected countries (spatial panel approach)

housing price fluctuations in iran during the last two decades have been one of the main challenges of the housing market. in one period, there has been a significant increase in housing prices, and in another period, housing prices have been reduced or very stable. fluctuations have caused many changes in the housing sector and in the entire economy. therefore, it is necessary to identify the shocks affecting the iranian housing market and compare the amount of the existing bubble compared to the global housing bubble. in this research, an attempt has been made to calculate the real housing price bubble. for this purpose, real housing price index variables, inflation rate, real gdp per capita, unemployment rate, population and real exchange rate have been used. the studied period is annually from 2005-2022 and the sections include 42 selected countries. the data analysis method is spatial panel and stata, eviuse and geoda software were used. the research results confirm the existence of a housing price bubble in iran and 12 other countries. the amount of housing bubble in iran is reported to be lower than other bubble countries.