برآورد شاخص تاب‌آوری بخش پولی و مالی اقتصاد ایران

تاب‌آوری اقتصادی به توان مقابله با شوک‌های مختلف اقتصادی و میزان بازیابی پس از بروز بحران‌ها اشاره دارد. در این میان، یکی از مهمترین بخش‌های اقتصاد ایران که با شوک‌هایی همچون تحریم تحت تاثیر قرار می‌گیرد، بخش پولی و مالی است و از این جهت تاب‌آوری آن در مقابل بحران‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این مقاله، تعریف و برآورد شاخص تاب‌آوری بخش پولی و مالی اقتصاد ایران است. بر این اساس، با توجه به ادبیات موجود تاب‌آوری و با استفاده از رویکرد نظریه داده‌بنیاد (gt)، اشباع نظری در خصوص مقولات تاب‌آوری بخش پولی و مالی حاصل گردید. به ترتیب اهمیت متغیرهای نرخ رشد درآمدهای نفتی دولت، نوسان نرخ رشد نقدینگی، شاخص ریسک، نسبت بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به پایه پولی و نسبت بدهی دولت به سیستم بانکی به نقدینگی، به عنوان مشخص‌کننده‌های تاب‌آوری بخش پولی و مالی شناخته شدند؛ و سری زمانی شاخص تاب‌آوری بخش پولی و مالی، برای بازه زمانی 1355 تا 1395 محاسبه گردید. براساس شاخص بدست آمده، میزان آسیب‌پذیری این بخش از محل بروز شوک‌های برونزا بالا ارزیابی می‌شود و بر اساس نتایج، اصلاح نظام بانکی و رابطه نهاد موثری همچون دولت با ساختار پولی و بانکی اقتصاد ایران، برای افزایش تاب‌آوری این بخش توصیه می‌گردد.

Assessing Resilience Index of Monetary and Financial Sector of Iran’s Economy

Economic resilience refers to the ability to deal with various economic shocks as well as the ability to recover from crises. In this regard, the monetary and financial sectors are among the most important sectors in Iran’s economy, which are affected by shocks such as sanctions. For this reason, their resilience to crises is very important. The purpose of this paper is to define and estimate Iran’s monetary and financial sectors resilience index. Therefore, according to the existing resilience literature, and using the grounded theory (GT) approach, theoretical saturation was obtained with respect to the resilience components of the monetary and financial sectors. As far as their importance is concerned, the growth rate of government oil revenues, the fluctuation of the growth rate of liquidity, risk index, the ratio of bank debt to the central bank to the monetary base and the ratio of government debt to the banking system to liquidity were identified as indicators of resilience of the monetary and financial sectors; respectively. The time series of the resilience index of monetary and financial sectors were estimated for the period from 1976 to 2016. Based on the obtained index, with exogenous shocks, the vulnerability of this sector is high. In addition, based on the results, in order to increase the resilience of this sector, it is recommended to correcting the banking system and relationship the government as an effective institution with the monetary and banking structure of Iran’s economy.