برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی در استان‌های ایران و بررسی عوامل موثر بر آن

با توجه به مطالعات انجام شده، حجم اقتصاد زیرزمینی، نحوه اندازه‌‌‌گیری آن و بررسی عوامل موثر بر آن در سطح کشوری و با روش‌‌‌های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. حال آن‌‌‌که این موضوع در سطح استان‌‌‌های ایران مورد مطالعه قرار نگرفته است. با توجه به خلا موجود، این مطالعه به برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی استان‌‌‌های ایران طی دوره 94-1380 پرداخته است. در این راستا، برای برآورد آن از مدل تقاضای پول تعمیم‌یافته تانزی (1980) و مدل منطقه‌‌‌ای فرناندز و ولاسکو (2015) استفاده شده است. نتایج این برآورد نشان می‌‌‌دهد که حجم اقتصاد زیرزمینی در دوره مذکور در تمامی استان‌‌‌ها دارای سیر صعودی بوده است. همچنین، نتایج بررسی عوامل موثر بر حجم اقتصاد زیرزمینی نشان می‌‌‌دهد نرخ بیکاری دارای اثر منفی بر حجم اقتصاد زیرزمینی است و عواملی نظیر درآمد سرانه، تورم و بار مالیاتی دارای اثر مثبت بر آن است. همچنین، بین نرخ خوداشتغالی و حجم اقتصاد زیرزمینی رابطه معنی‌‌‌داری تایید نشد.

Estimation of Underground Economy in Iran’s Provinces and Effective Factors

The purpose of this study was to investigate the effect of Iran’s oil revenues on macroeconomic variables in the form of DSGE model during the period of 19952015 in the context of open economy based on the real business cycle pattern, in line with the conditions of the Iranian economy including households, enterprises, government and The monetary authority is the oil sector with an emphasis on the National Development Fund. The results of simulation of the model variables indicate that, due to the positive impetus of oil revenues, production, consumption, investment, government spending under both scenarios increases, but the increase in the direct tax distribution scenario is higher than the base scenario. Also, the greater the share of governmentowned oil revenues (50 and 75 percent) in households from the current budget, the increase will also be higher in the resources of the National Development Fund. Consequently, the contribution of the Facility to the Private Sector (F) increases. According to the modeling of this study, the increased private sector investment ( ) also increases, as a result of nonoil production in the country. Therefore, based on the results obtained, the direct taxdeductible distribution policy is recommended as a supplement to the National Development Fund.