تحلیل فضایی رابطه بین نمایه توده بدن و تیپ بدنی با شاخص‌های محیطی در استان‌های ایران

زمینه و هدف: وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر عوامل بوم‌شناختی (اکولوژیک)، زیست گاهی، تغذیه‌ای، نژادی و همچنین سن و جنس قرار می‌گیرد. از این‌ رو شناخت عواملی که بتواند اثر بخشی بیشتری در حفظ سلامت و ایجاد نشاط و شادابی برای انجام کارهای روزمره افراد داشته باشد در تسریع این روند به جامعه ورزش کمک کننده خواهد بود. این تحقیق به‌منظور بررسی ارتباط بین نمایه توده بدن و تیپ‌ بدنی با توان‌های محیطی و شاخص‌های اجتماعی اقتصادی در استان‌های مختلف کشور انجام گرفت. روش تحقیق: تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است. از داده‌های تیپ بدنی و شاخص توده بدن پسران 9 تا 13 سال به‌عنوان شاخص‌های پیکر سنجی و داده‌های ارتفاع، عرض جغرافیایی و شاخص توسعه انسانی، به‌عنوان شاخص‌های محیطی و اجتماعی اقتصادی بهره‌برداری شد و شاخص توسعه انسانی که میانگین سه شاخص امید به زندگی، آموزش و تحصیلات و سرانه تولید ناخالص داخلی برحسب برابری قدرت خرید با وزن یکسان به دست می‌آید، به‌عنوان شاخص در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های آماری و آمار فضایی در نرم‌افزارهای arcgis و spss تجزیه و تحلیل های لازم صورت گرفت. یافته ها: تحلیل رگرسیون نشان داد که رابطه خطی بین نوع تیپ بدنی و ویژگی‌های توپوگرافی وجود دارد (0/38=r2 و 0/02=p). بر اساس آزمون رگرسیون، رابطه معنی داری بین شاخص توده بدن با عرض جغرافیایی (0/42=r2 و 0/0001=p)، ارتفاع (0/39=r2  و 0/008=p) و شاخص توسعه انسانی (0/37= r2 و 0/005=p) بدست آمد. نتیجه‌گیری: وضعیت پیکری و به‌ویژه تیپ بدنی، به مناطق جغرافیایی و شرایط اقتصادی – اجتماعی مختلف وابسته است و این موضوع می‌تواند در استعدادیابی، تعیین قطب‌های ورزشی و توسعه سلامت، کاربرد گسترده‌ای داشته باشد.

Spatial analysis of relationship between body mass index and somatotype profile with environmental indicators in Iranian provinces

Background and Aim: Physical status and body composition are affected by various parameters such as ecological, nutritional, and racial as well as age and sex factors. Therefore, identification of most effectiveness factors for health and sport performance can be useful to develop a formulation during sports programs. Therefore, this study aimed to determine the relationship between somatotype profile, environmental potential and socioeconomic indicators in some provinces of Iran. Materials and Methods:  This research is a descriptiveanalytic type. The somatotype and body mass indices (boys 913 years old) are used as anthropometric indicators as well as the height, latitude and human development indices are used as environmental and economic indicators. The human development index are considerd as average of the three indicators of life expectancy, instruction and education and per capita GDP in terms of equal purchasing power with the same weight. The statistical methods were used as spatial statistics in ArcGIS and SPSS softwares. Results: Regression analysis showed that there is a linear relationship between somatotype and topographic features (R2=0.39, p=0.02). Also, according to regression test, there was a significant relationship between body mass index and latitude (R2=0.42, p=0.0001, height (R2=0.39, p=0.008) and human development index (R2=0.37, p=0.005) respectively. Conclusion: The physical condition and especially the somatotype, depends on geographical areas and also different socioeconomic conditions. Therefore, it can be used extensively in talent identification, sports polarization and health promotion.