فرهنگ مدرسه، نیازهای روان‌شناختی اساسی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان: آزمون یک الگوی عِلّی

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرهنگ مدرسه، نیازهای روان‌شناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در قالب یک الگوی عِلّی بود. بدین منظور، 420 نفر از دانش‌آموزان پسر سال چهارم دوره متوسطه شهرستان ارومیه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و به پرسش‌نامه‌های فرهنگ مدرسه و نیازهای روان‌شناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که الگوی آزمون شده از برازش مناسبی برخوردار بوده و 24 درصد از تغییرات عملکرد تحصیلی، 11 درصد نیاز به خودمختاری، پنج درصد نیاز به شایستگی و هفت درصد از واریانس نیاز به ارتباط را تبیین نمود. نیاز به خودمختاری تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان داشت. اثر نیاز به شایستگی بر عملکرد تحصیلی مثبت و معنادار بود. همچنین نیاز به ارتباط نیز اثر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی داشت. اثر فرهنگ مدرسه بر نیاز به خودمختاری، شایستگی و ارتباط مثبت و معنادار بود. به‌طور کلی یافته‌های پژوهش نشان دادند که هم متغیرهای فردی مانند نیازهای روان‌شناختی اساسی و هم متغیرهای زمینه‌ای مانند فرهنگ مدرسه، نقش مهمی در پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارند.

School Culture, Basic Psychological Needs and Students' Academic Performance: Testing a Causal Model

The aim of current research was to investigate the relationship between school culture, basic psychological needs (autonomy, competence and relation) and academic performance in a form of causal model. For this research, 420 fourth grade male students in a high school in Urmia city were selected by using cluster sling method. They answered to school culture and basic psychological needs questionnaires. Path analysis was used for data analysis. The findings revealed that tested model had sufficient fit and predicted 24% of changes of academic performance, 11% need for autonomy, 5% need for competence and 7% of variance of need for relation. Need for autonomy had positive and significant effect on academic performance. The effect of need for competence on academic performance was positive and significant. Also, need for relation had positive and significant effect on academic performance. The effect of school culture on need for autonomy, competence and relation was positive and significant. In general, research findings showed that both individual (e.g. basic psychological needs) and contextual variables (e.g. school culture) have important roles in prediction of students' academic performance.