اثربخشی توان‌بخشی شناختی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر بهبود نارسایی‌های شناختی کودکان مبتلا به نارساخوانی

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی توان‌بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر نارسایی‌های شناختی کودکان نارساخوان انجام گرفت. روش این پژوهش آزمایشی و طرح آن پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان نارساخوان پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1397-1398 تشکیل ‌دادند. نمونه پژوهش شامل 40 دانش‌آموز نارساخوان بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. بعد از اجرای پیش‌آزمون با استفاده از مقیاس تجدیدنظر شده کنترل هدفمند بر روی هر دو گروه، برنامه توان‌بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی در 12 جلسه و هر جلسه به مدت 60 دقیقه به‌صورت دو بار در هفته برای گروه آزمایش ارائه شد، ولی گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. سپس هر دو گروه به مقیاس فوق به‌عنوان پس‌‌آزمون پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) تجزیه ‌و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنا‌داری بین دو گروه آزمایش و کنترل در نارسایی‌های شناختی حواس‌پرتی، تمرکز ضعیف، تغییر دادن ضعیف توجه و تکانش‌وری وجود دارد. این نتایج نشان می‌دهد که ابزار رایانه‌ای توان‌بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی به بهبود نارسایی‌های شناختی کودکان نارساخوان منجر شده لذا این مداخله می‌تواند برنامه توان‌بخشی شناختی مفیدی برای کودکان نارساخوان باشد.

The Effectiveness of Executive Functions-Based Cognitive Rehabilitation on Improving Cognitive Deficits in Children with Dyslexia

The aim of this study was to determine the effectiveness of executive functionsbased rehabilitation program on cognitive deficits of children with dyslexia. This study was experimental with pretest and posttest with control group. The statistical population of this study consisted of all students with dyslexia in the fourth and fifth grades of elementary school in Tehran in 13971398 academic year. The sample consisted of 40 dyslexic students who were selected by clustering sampling method and randomly assigned into two experimental (n=20) and control (n=20) groups. After conducting the revised effortful Control Scale as pretest on both groups, the executive functionsbased rehabilitation program was applied to the experimental group in 12 sessions and each session for 60 minutes twice a week, but the control group received no intervention. Then, both groups responded to mentioned questionnaire as posttest. Data were analyzed using repeated measure ANCOVA. The results showed that there was a significant difference between the experimental and control group in cognitive deficits of distraction, poor concentration, poor attention shifting and impulsivity. These results indicate that executive functionsbased rehabilitation program has improved the cognitive deficits in children with dyslexia, thus, this intervention can be a useful program for dyslexic children.