ارائه‌ مدل علّی تاثیر جهت‌گیری‌های انگیزشی و فشارآورهای تحصیلی بر خودکارآمدی پژوهشی: نقش واسطه‌ای روحیه‌ پژوهشی

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه‌ای روحیه‌ پژوهشی در رابطه میان جهت‌گیری‌های انگیزشی و فشارآورهای تحصیلی با خودکارآمدی پژوهشی در راستای ارائه‌ یک مدل علّی برای روابط بین متغیرهای پژوهش بود. روش پژوهش، توصیفی همبستگی با آزمون مدل معادلات ساختاری و جامعه‌ آماری شامل همه‌ دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی‌ در سال تحصیلی 99-1398 بود که برای انتخاب گروه نمونه‌ آماری به تعداد قابل کفایت برای آزمون مدل با توجه به نظر لوهلین و بیاوجیان (2016) در ازای هر متغیر 15 نفر نمونه در نظر گرفته شد. 280 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های خودکارآمدی پژوهشی صالحی (1389)، انگیزش پژوهشی صالحی (1390)، روحیه‌ پژوهشی شیرزاد و همکاران (1395) و فشارآورهای تحصیلی کامکاری و همکاران (1389) استفاده شد. تحلیل‌ها به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از 22 spss و آموس 24 amos انجام شدند. نتایج نشان داد مدل پیشنهادی با داده‌های این پژوهش برازش مناسب و مطلوبی دارد (0.044=rmseaو 0.99=gfiو 0.96=agfiو 0.997=cfi). جهت‌گیری‌های انگیزش درونی پژوهشی و انگیزش بیرونی پژوهشی دارای اثر مثبت بر روحیه‌ پژوهشی و خودکارآمدی پژوهشی بودند. بی‌انگیزگی پژوهشی دارای اثر مستقیم و منفی بر روحیه‌ پژوهشی بود؛ اما دارای اثر مستقیمی‌ بر خودکارآمدی پژوهشی نبود. فشارآورهای تحصیلی اثر مستقیمی‌ بر روحیه و خودکارآمدی پژوهشی نداشتند. همچنین اثر مستقیم روحیه‌ پژوهشی بر خودکارآمدی پژوهشی مثبت و معنادار بود. نتایج غیرمستقیم مسیرها نشان داد که جهت‌گیری‌ انگیزش درونی و بی‌انگیزگی پژوهشی با میانجی‌گری روحیه‌ پژوهشی اثر غیرمستقیم بر خودکارآمدی پژوهشی دارند؛ اما جهت‌گیری‌ انگیزش بیرونی پژوهشی و فشارآورهای تحصیلی با میانجی‌گری روحیه‌ پژوهشی اثر غیرمستقیم بر خودکارآمدی پژوهشی نداشتند. 46 درصد از پراکندگی نمرات روحیه‌ پژوهشی و 16 درصد از پراکندگی نمرات خودکارآمدی پژوهشی به وسیله جهت‌گیری‌های انگیزش پژوهشی و فشارآورهای تحصیلی تبیین شد. یافته‌ها با نتایج پژوهش‌های مشابه قبلی هم‌خوانی داشت وگامی‌ مهم برای تبیین عوامل موثر بر خودکارآمدی پژوهشی و همچنین به عنوان الگویی مناسب برای طراحی برنامه‌های جامع موثر بر پژوهش است.

Presenting a Causal Model of The Effect of Motivational Orientations and Aca-demic Stressors on Research Self-Efficacy: The Mediating Role of Research Spirit

The aim of this study was to investigate the mediatory role of the research spirit in relationship between motivational orientations and academic stress, with research selfefficacy to illustrate the relationship between research variables in the causal model. The research population included all Graduate students of Kharazmi University in the academic year 20192020, that according to Loehlin Beaujean, (2016), for sampling a statistical sample group with a sufficient number for the model, 15 persons were considered for each variable, of which 280 people were selected using random multistage cluster sampling method. The instruments for data gathering were: research selfefficacy questionnaire of salehi (2010), motivational orientations Questionnaire of salehi (2011), research spirit Questionnaire of shirzad et al (2016) and the academic stress Questionnaire of kamkari et al. (2010). The data were analysis by method structural equation modeling using softwares of 22SPSS and 24AMOS. The results showed that the proposed model has a good fit with the data of this study (RMSEA = 0.044, GFI = 0.99, AGFI = 0.96, CFI = 0.997). The directions of internal research motivation and external research motivation had a positive effect on research spirit and research selfefficacy. Research apathy had a direct and negative effect on research spirit; but it did not have a direct effect on research selfefficacy. Academic stressors had no direct effect on research morale and selfefficacy. Also, the direct effect of research spirit on research selfefficacy was positive and significant. Indirect results of the paths showed that the orientation, intrinsic motivation and research motivation have an indirect effect on research selfefficacy mediated by research spirit; however, external research motivation and academic pressures mediated by research spirit did not have an indirect effect on research selfefficacy. 46% of the dispersion of research spirit scores and 16% of the dispersion of research selfefficacy scores were explained by research motivation orientations and academic pressures. The findings were consistent with the results of previous similar studies and are an important step in explaining the factors affecting research selfefficacy and also as a suitable model for designing comprehensive programs affecting research.