ساختار فکری حوزه مطالعات آموزش از دور بر اساس تحلیل هم‌استنادی

تحلیل هم‌استنادی یکی از روش‌هایی است که در مطالعات علم‌سنجی و ترسیم ساختار علمی حوزه‌های گوناگون کاربرد فراوانی دارد. هدف پژوهش حاضر ترسیم ساختار حوزه آموزش از راه دور بر اساس تحلیل هم‌استنادی و روش آن تحلیل محتوایی با استفاده از تحلیل هم‌استنادی است. جامعه پژوهش مدارکی است که در حوزه مطالعات آموزش از راه دور در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس در بازه زمانی 1985 تا 2016 نمایه شده‌اند و تعداد آن 31607 رکورد است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای «یو سی آی نت» و «بایب اکسل» و نیز ماتریس متقارن و روش تحلیل خوشه‌ها استفاده شد.ساختار حوزه آموزش از راه دور بر اساس تحلیل هم‌استنادی از هشت خوشه به شرح زیر تشکیل شده است: «یادگیری ماشینی»، «زیرساخت‌های آموزش الکترونیکی»، «الگوهای یادگیری سیار»، «تکنولوژی آموزشی و هوش مصنوعی»، «متفرقه»، «تئوری‌های یادگیری و مدل‌های فهمیدن»، «آموزش در فضای مجازی» و «روش‌های آموزش از راه دور». با توجه به خوشه‌های شکل گرفته، اصلی‌ترین و رایج‌ترین موضوع در پژوهش‌های این حوزه «یادگیری الکترونیکی» است نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ها و نمودار راهبردی نشان داد که مفاهیم نوظهور حوزه آموزش از راه دور عبارت از هوش مصنوعی در آموزش، مهندسی آموزشی، محیط یادگیری هوشمند، طراحی آموزشی، مدیریت انگیزشی، بازآموزی، تاکسونومی، هوش محاسباتی، چند رسانه‌ای‌ها، اشتراک اطلاعات و مدل‌های ادراک مفاهیم است. سیاستگذارن پژوهشی باید اولویت‌های پژوهشی این حوزه را به سوی این مفاهیم سوق دهند.

Intellectual Structure of Distance Education Domain by CoCitation Analyses

Cocitation analysis is one of the methods used in scientific studies and drawing the scientific structure of various domains. The purpose of the present research is to map the structure of the field of distance learning based on computational analysis and its method is content analysis by the use of Cocitation analysis. The research community includes the documents that have been indexed in the field of distance learning studies in the World Wide Web Database from 1985 to 2016 and reaches 31607 records. For analyzing the data, the software "UCInet" and "Bibe Excel" have been used. In this research, the symmetric matrix and cluster analysis method were used to analyze the data.The structure of the distance education field is based on the citation analysis composed of eight clusters as follows: "Machine learning", "Elearning infrastructure", "Mobile learning patterns", "Educational technology and artificial intelligence", "Miscellaneous", "Learning theories and understanding models", "Education in cyberspace" and "Distance Education methods". According to formed clusters, the main and most common topic in research in this field is "Elearning".The results of clusters analysis and strategic diagram showed that emerging concepts of distance education field are as follows: artificial intelligence in education, educational engineering, intelligent learning environment, educational design, motivational management, retraining, taxonomy, computational intelligence, multiple Media, information sharing and Models of concepts understanding. Research policymakers should push the research priorities of this field toward these concepts.