بازپژوهی درباره نظریه اجتهاد در تعزیر

فقها بر اساس روایات باب تعزیر، این چنین رای داده‌اند که «التَّعزیرُ بِمَا یَرَاهُ الامَام» و آن را قاعده‌ای برای تعیین تکلیف در خصوص تعزیر یا عدم تعزیر گناهکار دانسته و طبق آن فتوا داده‌اند؛ حتی صراحتاً آورده‌اند که «التَّعزِیرُ الَی اجتِهَادِ الامَاِ». اما ضروری است در خصوص مراد روایات و رای فقیهان درباره اجتهاد در تعزیر تامل شود تا وجه افتراق آن با اجتهاد مصطلح به معنای تحصیل حجت برای حکم شرعی یا شناخت حکم شرعی روشن گردد. برای حل این مسئله، دو سوال مطرح می‌شود؛ 1. آیا اجتهاد در تعزیر به معنای شناخت حکم شرعی یا تحصیل حجت برای آن است؟ 2. رابطه اجتهاد در تعزیر با عصمت امام معصوم7 چه می‌شود؟ روش تحقیق حاضر، کیفی است و با روش تبیینی این هدف را دارد تا با کشف دلایل اختلاف‌نظرهای مذکور و تحلیل مضمونی روایات و کلام فقیهان، مسئله پیش‌گفته مهم و کاربردی درخصوص مجازات‌های تعزیری را حل نماید. روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای است. بر اساس نتایج، در روایات و کلام فقها، اختلافی در اجتهادی‌بودن تعزیر نیست، زیرا بعضی به  آن، تصریح و برخی به ‌آن اشاره کرده‌اند. در این‌مقاله، استدلال می‌شود که اجتهاد در تعزیر، به ‌معنای اجتهاد مصطلح(شناخت حکم شرعی یا تحصیل حجت برای آن) نیست، بلکه مراد، تشخیص با لحاظ مصلحت است که فقیهان بر آن اتفاق ‌نظر دارند. موید این نتیجه، روایات و کلام فقیهان است که در آن‌ها به اجتهادی‌بودن تعیین مقدار جزیه، رضخ، قیمت عبد و... به  معنای تشخیص با لحاظ مصلحت، تصریح شده است.

Research on Theory of Ijtihad in Ta’zir

the jurists have voted that &AlTaziri alIjtihade alAmami&. But it is necessary to know the meaning of &ijtihad in ta’zir& in order to distinguish it from the term ijtihad in the sense of acquiring jurisprudence for the Shari’a ruling or knowing the Shari’a.Research Questions: 1 Does ijtihad in ta’zir mean knowing the Shari’a law or acquiring it? 2 What is the relationship between ijtihad in Ta’zir and the infallibility of the infallible Imam(AS)?According to the results, in the traditions and the sayings of the jurisprudents, there is no transgression in the ijtihadism of Ta’zir, as some have stated it, some have pointed it out. In this essay, it is argued that ijtihad in ta’zir does not mean ijtihad in terms of (knowledge of the law or acquiring jurisprudence for it), but rather, the expediency of the jurisprudence. Confirmation of this result is the narrations and the words of the jurisprudents in which the ijtihadites have been determined to determine the amount of Jizah, Raza, Abdul’s price, etc. in the sense of expediency.