بررسی تطبیقی مبانی مسئولیت کیفری دارندگان وسایل نقلیه موتوری در فقه فریقین

دارندگان وسایل نقلیه وظایف و تعهدات و درعین حال مسئولیت‌هایی دارند که توجه به این مسئولیت‌ها اعم از مدنی یا کیفری، برای حفظ حقوق شهروندان و پیشگیری از تضییع حق آنان، امری لازم و ضروری است. دین مبین اسلام که تمام نیازمندی‌های آدمی را پاسخ گفته است درباره مسئولیت کیفری دارندۀ وسیله نقلیه نیز سکوت نکرده و میزان مسئولیت او را تعیین نموده است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی با بررسی آخرین قوانین در خصوص دارندگان وسایل نقلیه موتوری، با هدف بررسی مبانی مسئولیت کیفری دارندگان وسایل نقلیه موتوری در فقه فریقین انجام شده است. در بیان وجوه تمایز نظرات شیعه و اهل سنت، می‌توان گفت در مواردی چون مسئولیت راننده در صورت عدم کنترل وسیله نقلیه با وجود توانایی انجام آن، لزوم پرداخت دیه در قتل خطای محض و مسئولیت راننده در صورت عدم رعایت قوانین و مقررات، اتفاق نظر کلی در ضمان راننده در صورت عدم رعایت قوانین و مقررات، وجود دارد؛ البته در مواردی مانند برخورد دو مرکب به هم و فوت یکی از دو راکب، تفاوت‌هایی نیز در بین اقوال علمای اهل سنت با علمای شیعه به چشم می‌خورد.

Comparative study of the bases of criminal responsibility of motor vehicle owners in the jurisprudence of the two schools

Owners of vehicles have duties and responsibilities, which is necessary to pay attention to them, whether civil or criminal, in order to protect the rights of citizens and prevent the violation of their rights. The religion of Islam, which has met all human needs, has not kept silent about the criminal responsibility of the vehicle owner, and has determined the extent of his responsibility. This is a descriptiveanalytical study and has been carried out by examining the latest laws about the owners of motor vehicles, with the aim of examining the principles of criminal responsibility of the owners of motor vehicles in the jurisprudence of the two schools. In explaining the differences between Shiite and Sunni opinions, it can be said that in cases such as the driver’s responsibility if the vehicle is not controlled despite the ability to do so, the need to pay blood money in the cases of manslaughter due to pure error and the driver’s responsibility if the rules and regulations are not observed, there is a general consensus in the driver’s responsibility in case of noncompliance with the rules and regulations; Of course, in cases such as the collision of two vehicles and the death of one of the two riders, there are some differences between the statements of Sunni and Shiite scholars.