نقدی بر دیدگاه مشهور درباره حق توارث زوجین در حد قذف

از جمله جرائم حیثیتی که سبب لکه‌دارشدن شخصیت معنوی افراد می‌شود، جرم «قذف» است که با فراگیری رسانه‌های ارتباط جمعی، شیوع روزافزونی یافته است. فارغ از اصل تشریع مجازات «قذف» در شریعت، فقهای امامیه بر انتقال حق مطالبه این حد به ورّاث در فرض وفات مقذوف اتفاق نظر دارند، اما مشهور ایشان افزوده‌اند که چنین حقی نسبت به زوجین قابلیت اعمال نداشته و در نتیجه، عموم توارث نسبت به ایشان با تخصیص مواجه می‌شود. جستار حاضر در پژوهشی توصیفی، تحلیلی سراغ مستندات این مسئله رفته و با بازکاوی ادله قول مشهور، دیدگاه ایشان را قابل مناقشه دانسته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد اطلاق ادله‌ای که دلالت بر جریان توارث در حد قذف دارند، شامل زوجین(زن و شوهر) نیز می‌شود؛ همچنین می‌توان با استناد به دلیل عقلی به جریان توارث بین زوجین قائل شد، چه اینکه فلسفه تشریعِ قذف، پاسداری از حریم معنوی افراد است و در این امر، همسران به دلیل انس و الفت مستمر، دست‌کم در ردیف سایر بستگان قرار می‌گیرند. از دیگر سو، مهم‌ترین مستند مشهور در اثبات دیدگاه خویش، ادعای وجود اجماع در مسئله است که نتایج پژوهش نشان می‌دهد اجماع ادعایی مزبور بنیان استواری نداشته و در نتیجه، دیدگاه مشهور فاقد وجاهت و دلیل معتبر شرعی است.

A critique of the popular view about the right of mutual inheritance of the couple in the Hadd of Qazf

Among the honor crimes that tarnish the spiritual character of individuals is the crime of Qazf which has become increasingly prevalent with the advent of mass media. Irrespective of legislating the punishment of Qazf in the Shari’a, Imamiah jurists agree on the transfer of the right to claim this Hadd to the heirs in the case of the death of the victim, the majority of them have added that such a right could not be applied to spouses and they are excepted from the above mentioned general rule. The present article in a descriptive, analytical study has gone to the documents of this issue and by reviewing the arguments of the famous viewpoint, has considered it controversial. The results of the research show that the absoluteness of arguments that indicate the application of inheritance in the Hadd of Qazf also includes couples (husband and wife); It can also be argued by intellectual reasons for application of mutual inheritance between the couples, since the philosophy of Qazf legislation is to protect the spiritual reverence of individuals, and in this regard, spouses are at least in the ranks of other relatives due to their constant love and affection. On the other hand, the most important document of the viewpoint of the majority is the claim of consensus on the issue, while the results of the research show that the said consensus has no solid foundation and as a result, the popular view lacks valid religious reason.