مطالعه جرم سبّ ‌النّبی از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران (گذری بر امکان‌سنجی تحقق در بستر فضای سایبری)

به موازات پیشرفت فنّاوری، شاهد تغییر و تحول در روش‌ها و وسایل تقابل، ناهنجاری‌ها و ارتکاب جرم در حوزه‌های فرهنگی، عقیدتی، مذهبی و... در جوامع امروز هستیم. وقوع این رویداد، منجر به پیدایش مدل‌های جدید و بالطبع آثار متنوع در نحوه تحقق اعمال غیر متعارف یا به تعبیری دیگر ارتکاب جرائم شده است. این تحولات، چالش‌هایی را در زمینه معیارهای تحلیل و تشخیص جرائم مدرن و سنتی از باب مهیت، عناصر تشکیل‌دهنده جرم، وسایل ارتکابی و... به وجود آورده است. در این میان، مداقه در تحقق جرم سب‌ّالنبی بالاخص از مجرای فضای سایبری(مجازی) و وجوه تمایز آن با جرم توهینِ به غیر سب، موید مدعای فوق است. در این مقاله، مطالعه در باب مفاهیم و مبانی این جرم در حوزه فقه و حقوق از مسیر تمسک به اطلاق آیه 108 سوره انعام، ماده 26 قانون مطبوعات، ماده 513 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی(مصوب 1375) و اقوال فقها انجام ‌شده است. نتایج و یافته‌های حاصل از بررسی‌های انجام‌شده در این پژوهش، ضمن اثبات قابلیت تحقق جرم سَبّ‌النبی در فضای مجازی، وجه تمایز آن با فضای واقعی را از نظر وسیلۀ ارتکاب تبیین می‌نماید.

The study of the crime of insulting the Prophet from perspective of jurisprudence and the Iranian statutory law

Alongside progresses in technology we observe evolutions in the methods and means of confrontations, anomalies and committing crimes in cultural, ideological, religious, etc. fields in the societies of today. This phenomenon has led to emergence of new models and different results in the ways of perpetrating crimes. These evolutions have created challenges in the criteria of distinguishing the modern crimes from the traditional ones in the aspects of nature, components, means of crimes, etc. concentrating on the perpetration of the crime of insulting the Prophet in the cyber space and its differences with the crime of disrespect other than insulting proves this claim. The present paper has studied the concepts and bases of this crime in the jurisprudence and law by reference to the absoluteness of verse 108 of Surah AlAn‘am, article 26 of the press act and article 513 of the part T’azirs of the Islamic punishment act (1375) and the ideas of the jurists. The findings of the research in addition to proving the capability of perpetrating the crime of insulting the Prophet in the cyber space explains the differences between the cyber space and real space as to the means of crime.