بررسی «اِعراض» با تاکید بر «نثار اعراس» در فقه امامیه

یکی از مسائل مهم فقهی و حقوقی، «اعراض» است. اعراض از ایقاعات و به معنای روی‌گردانی از ملک است. در متون فقهی قدیم، فقیهان در مسائل وابسته به بحث اعراض، مسئله «نثار اعراس» را مطرح نموده‌اند و به عنوان نمونه‌ای از عمل حقوقی اعراض محسوب شده است. نثار اعراس، شیرینی‌ها و چیزهایی است که در مراس شادی ریخته می‌شود، ولی متاخران بیشتر، نثار اعراس را نوعی تملیک جایز قلمداد نموده‌اند. در این جستار پس از بررسی دیدگاه‌های مختلف دربارۀ ماهیت اعراض و معرض‌عنه، به مسئله نثار اعراس پرداخته شده و به این پرسش پاسخ داده شده است که ماهیت حقیقی نثار اعراس چیست. یافته‌های پژوهش، بیانگر این مطلب است که نثار اعراس که ممکن است پول یا سکه طلا نیز در میان آنها باشد، نوعی هبه یا بخشش است که تملیک لازم را در پی دارد و تملیک جایز نیست و تا جایی که ممکن است، مالک حق رجوع را از دست خواهد داد تا در حق کسی که آن را برداشته، اجحاف نشود؛ همچنین این نزاع دارای ثمره و فایده‌ای است که بر دیدگاه برگزیده مترتب خواهد شد و برای اثبات این دیدگاه به ادله‌ای استناد جسته شده است که این مقاله را سامان می‌دهد.