رویکرد روزنامۀ حبل‌المتین کلکته به مقولۀ دولت و قانون اساسی مشروطه؛ با تاکید بر دورۀ تدوین متمم قانون اساسی

پس از شکل‌گیری گفتارهای انتقادی علیه وضع موجود در دورۀ قاجاریه، اکثر آنها حملات خود را متوجه نظام استبدادی نموده و خواهان گذار از استبداد به حکومت قانون شدند. در نهایت، مشروطیت به مطالبۀ اصلی منتقدین تبدیل و فرمان مشروطه صادر شد. لکن در مرحلۀ تدوین متمم قانون اساسی، مشروطه از سوی مشروعه‌طلبان، مغایر با شرع تلقی و از این طریق با چالش بزرگی مواجه شد. حبل‌المتین که از سال ها قبل با تبییناتی عرفی مشروطه را ترویج می‌کرد، پس از بروز چالش مزبور، تغییر موضع داده و مشروطیت را بر اساس ایدۀ تفکیک شرع از عرف ترویج می‌کند. پرسش اساسی مقاله این است که حبل‌المتین بر اساس چه مبنا و اهدافی، ایدۀ مزبور را تبیین و ترویج می‌کرد؟ یافته‌های تحقیق بر اساس روش توصیفی تبیینی نشان می‌دهد، پس از آنکه مشروطیت مغایر با شرع تلقی شد؛ این نشریه تبیین عرفی خود را از مشروطه بر اساس جواز فقهی علمای نجف، مبنی بر ضرورت تفکیک شرع از عرف در عصر غیبت ساماندهی کرده و بعنوان راهکاری برای پیوند زدن اندیشۀ دولت مدرن و شرع مطرح می‌کند.

Habl-ol- matin newspaper of Calcutta’s approach to the state and constitutional constitution (with emphasis on the period of drafting the constitutional amendment)

After the formation of critical discourses against the current situation in the Qajar period, most of them attacked the authoritarian regime and called for the transition from tyranny to the rule of law. Eventually, the constitution became the main critic’s claim, and the constitutional order was issued. However, at the stage of drafting the constitutional amendment, constitutionalism was considered by shariatians to be contrary to sharia and thus faced a major challenge.The Hablol matin, which had been promoting constitutionalism since many years ago, with secular explanations, after the challenge, changed its position and promoted constitutionality based on the idea of separating sharia from the custom.The basic question of the article is that Hablol matin explained the idea on the basis of what basis and purpose?The findings of the research on the basis of the descriptiveexplanatory method show that after the constitution was considered to be contrary to sharia, this publication regulates its secular explanation of constitutionalism on the basis of the jurisprudential permission of the Scholars of Najaf on the necessity of the separation of the sharia from the custom at the time of the absent, and as a way of linking the thinking of the modern state and sharia.