ساختار نظام بین‌الملل و تاثیر آن بر فرایند دولت‌سازی در ایران عصر پهلوی دوم (13571324)

درپی جنگ جهانی دوم با پیشر وی شوروی برای ایجاد حریم امنیت نظامی بین مناطق نفوذ خود و کشورهای سرمایه داری و واکنش ایالات متحده به این تحرکات، نظام دوقطبی جنگ سرد شکل گرفت و امنیت بسیاری از کشورها بویژه ایران در معرض مخاطره قرار گرفت. از این رو پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که ساختار نظام بین الملل در عصر جنگ سرد چه تاثیری بر فرآیند دولت سازی در ایران دوره پهلوی دوم برجای گذاشت؟ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که ویژگی های ساختار نظام بین المللی در عصر جنگ سرد موجب شد پهلوی دوم در راستای حفظ موجودیت کشور و بقای رژیم خود، امنیت جویی را در قالب جهت گیری اتحاد و ائتلاف، در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار دهد؛ به عبارت روشن تر، به دلیل پررنگ بودن وجه نظامی امنیت در دوره جنگ سرد از یکسو و کسری مشروعیت و وابستگی رژیم پس از کودتای 1953 به ایالات متحده از سوی دیگر، امنیت ملی عمدتاً در قالب تنگ امنیت دولت یا امنیت رژیم تعریف شد و در نتیجه پروژه دولت سازی در عصر پهلوی دوم از مسیر اصلی خود منحرف و سمت و سوی نظامی امنیتی به خود گرفت. برای تبیین این موضوع، ترکیبی از نظریه نوواقع گرایی ساختاری و نظریه دولت سازی به کارگرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می‏دهد که موقعیت حساس ژئوپلتیکی ایران و الزامات و ضرورت های ساختاری ایفای نقش بازیگر فعال منطقه ای در راهبرد دفاع جهانی ایالات متحده آمریکا در نظم دوقطبی جنگ سرد، ترس از کمونیسم شوروی و ناسیونالیسم رادیکال عربی از مهمترین و بارزترین عوامل تاثیرگذار ساختار نظام بین الملل بر امنیتی نظامی شدن سیاست های دولت سازی رژیم پهلوی دوم به شمار می آید. روش پژوهش، کیفی از نوع تبیین علی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای اسنادی است.

The ُStructure of the International System and its Impact on the State-building Process in Iran in the Second Pahlavi Era (1979- 1946)

The main question of the present article is that what effect did the structure of the international system in the Cold War era have on the statebuilding process in Iran during the second Pahlavi period? The hypothesis of the research is that the characteristics of the structure of the international system in the Cold War era, caused the second Pahlavi in order to maintain the existence of the country and the survival of his regime, seeking security in the form of alliance and coalition on the agenda. Iran’s foreign policy, in other words, because of the strong military aspect of security during the Cold War on the one hand and the regime’s lack of legitimacy and dependence on the United States after the 1953 coup, on the other hand, &national security& is mostly narrow. &Government security& or ®ime security& was defined, and as a result, the statebuilding project in the second Pahlavi era deviated from its original path and took a militarysecurity direction. To explain this issue, a combination of structural neorealist theory and statebuilding theory has been used. Findings show that Iran’s sensitive geopolitical position and structural requirements for playing an active regional player in the US global defense strategy in the Cold War bipolar order, fear of Soviet communism and radical Arab nationalism, the most important and obvious factors influencing the structure of the international system are the securitymilitarization of the statebuilding policies of the second Pahlavi regime