مبانی دینی ‌دولت در ایران باستان از دوره اساطیری تا دولت هخامنشی

دولت مفهومی جدال برانگیز، دالی واحد با مدلول‌های متنوع و متکثر، و نیز پدیده‌ای مناقشه برانگیز با مشکلات بیشمار در معنا، مفهوم و کاربرد است. درحالیکه، برخی دولت را پدیده‌ای متاخر می‌دانند که پیشینه آن به قرن شانزدهم میلادی بازمی‌گردد، برخی دیگر دولت را گونهای ویژه از حکومت میدانند که هر نظم اجتماعی نیازمند آن است. در ایران باستان، مفهوم دولت و حکمرانی تنها با مفهوم نهاد شهریاری معنا و مفهوم می‌یابد. بر این اساس، پرسش این مقاله آن است که دولت هخامنشی به عنوان اولین دولت در ایران بعد از شبهدولت ماد چگونه با تکیه بر مبانی دینی  با گذار از عصر اسطورهای وارد منطق دولت شد؟ بر این اساس،  هدف این مقاله بررسی مبانی دینی ‌دولت درایران عصر هخامنشی به‌عنوان نخستین کانون پویایی و پیدایی دولت در زیست‌جهان انسان است. روش این مقاله جامعه شناسی تاریخی است و با استفاده از مضامین دولت سعی در ارائه تحلیلی نو از تحول دولت در ایران باستان دارد. مهمترین یافته این مقاله آن است که ماهیت دولت در ایران باستان براساس اندیشه ایرانی شاهی آرمانی بر پایه خلوص مذهبی و اخلاقی استوار بود چراکه اخلاق و روح ایران بر اساس آموزه های ادیان باستانی ایرانی شکل گرفته و شاهان هخامنشی نیز بر همین پایه خود را مظهر صفات دینی،  اهورائی و سلطنت آسمانی می دانند.

State Formation in Ancient Iran: Transition from Mythological Age to the establishment of Achaemenid State

A controversial concept, state is a single denominator with diverse and multifaceted models, as well as a contentious phenomenon with numerous problems in meaning, concept and application. While some see the state as a phenomenon that dates back to the sixteenth century, others cite the state as a special form of government; therefore, in this sense, every social order requires the state. In ancient Iran, the concept of government and governance will only mean with the concept of a prince, as the institution of the prince in the Iranian thought is the ideal king. The present study seeks to examine the nature of government in ancient Iran as the first center of dynamism and emergence of government in the human world. In this study, the main question is on what basis was the nature of government in ancient Iran during the Achaemenid era? After answering the question, it is hypothesized that the nature of government in ancient Iran was based on Iranian ideology of an ideal king based on religious and moral purity, since Iranian morality and spirit were based on Zoroaster teachings and the Achaemenid kings represented their attributes of heavenly monarchy. This hypothesis has been processed by a historical sociology approach and an analysis of the nature of state during the Achaemenid period in a descriptiveanalytic method.