تبارشناسی جنبش ملی شدن صنعت نفت در ایران تاملی در مناسبات دولت، جامعه و نظام سرمایهداری سال‌های 1320 تا 1332
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
ناطقی فرجاد ,توفیق ابراهیم
|
|
منبع
|
دولت پژوهي - 1396 - دوره : 3 - شماره : 11 - صفحه:161 -199
|
|
|
|
|
چکیده
|
در مقاله حاضر چگونگی تکوینِ جنبش ملی شدن صنعت نفت، در ایران مورد بررسی جامعه‌شناختی قرار گرفته و شکلگیری آن در مناسبات جدید قدرت میان نیروهای درون دولت، جامعه و نظام سرمایهداری جهانی تحلیل میگردد. در این راستا به‌منظور دستیابی به چارچوبی برای ارز یابی انتقادی از روش تبارشناسی ژیل دلوزاستفاده شده است. در ابتدا ضمن بررسی جایگاه سوژگانی نیروهای اجتماعی، نسبت میان این نیروها، از شکل افتادن نظام سیاسی کهن و شکل گرفتن دولت جدید در دگردیسیهای گفتمانی دوران معاصر بستر تحولات نهضت ملی نشان داده می‌شود. در ادامه مطالبات دهقانی، کارگری و منطقهای در سه مقطع زمانی برای تغییر در مناسبات قدرت و دستیابی به آزادی از انقیاد اجتماعی مورد تحلیل تبارشناختی قرار گرفته است. در این روش تبارهای متعدد، تکه‌تکه و بی‌نظمِ نهضت ملی که حاصل روابط بازیگران سیاسی اجتماعی اعم از تودهها، دولت مرکزی و قدرت‌های جهانی بوده است، جستجو می‌شود. هم‌چنین همگراییها و واگراییهای دولت ملی و نهضت ملی در چارچوب رابطهی نهاد و جنبش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که نهضت ملی در آغاز دهه 30 با گسست از دگردیسی رهایی‌بخش نیروهای اجتماعی در نیمه اول دهه 20 پدید آمد؛ لیکن با سیطره‌‌ی سیاست بازنماییِ دولت مرکزی بر دگرسانی های ایجابیِ این نیروها ظرفیت تغییردهندگی این جنبش از توان افتاد.
|
|
کلیدواژه
|
نیروهای کنشی، خط گریز، قلمروزدایی، انجمن‌های ایالتی، دولت مرکزی
|
|
آدرس
|
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی, ایران, دانشگاه گوته فرانکفورت, آلمان
|
|
پست الکترونیکی
|
ebrahim.towfigh@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|