پارادایم مقاومت و بیداری اسلامی در پرتو تحولات شمال آفریقا و خاورمیانه

منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در یکی دو سال گذشته عرصه تحولات سیاسی و اجتماعی قابل‌توجهی شده‌است که پایه‌های ساختار سیاسی و فضای فرهنگی، آنها را به شدت دگرگون‌کرده‌است. عنوان بیداری اسلامی کلیدواژه مناسبی برای این دگرگونی بوده‌است. در همین راستا مفروضه نگارندگان مقاله آن است که از منظر گفتمان انقلاب اسلامی سال 1357 شمسی، زمینه‌های فکری جنبش بیداری اسلامی در پیوندهای معنایی با انقلاب اسلامی ایران معناپیدامی‌کند. انقلاب اسلامی مهم‌ترین حلقه از حلقات جنبش‌های اسلامی معاصر و به مثابه پارادایمی جدید در چالش با نظام بین‌الملل از آغاز دهه هشتاد سده بیستم مطرح ‌شده‌است. ازاین‌رو، در نوشتار حاضر نویسندگان نشان‌خواهندداد که چگونه و تحت چه شرایطی هم‌زمان با وقوع انقلاب اسلامی در عرصه عمل، دو مولفه مهم دیگر در عرصه نظریه‌پردازی به شکل‌گیری پارادایم مقاومت مدد رساندند. یکی از این دو انتشار کتاب اثرگذار و سرنوشت‌ساز «شرق‌شناسی» (1979) ادوارد سعید به‌طور تقریبی هم‌زمان با انقلاب اسلامی و دیگری در عرصه نظریه انتقادی کتاب دوران‌ساز «موقعیت پست مدرن» (1979) از فیلسوف معروف فرانسوی ژان فرانسوا لیوتار بود. مقاله حاضر در دو بخش به تشریح فرضیه خود می‌پردازد. در بخش نخست چگونگی شکل‌گیری پارادایم مقاومت بررسی می‌شود و در بخش دوم ضمن اشاره به پیوندهای پارادایم مذکور، نوع اثرگذاری آن بر تحولات اخیر نشان‌داده‌خواهدشد. چارچوب نظری مقاله پارادایم کوهن بوده و روش آن توصیفی تحلیلی است

Paradigms of Resistance and Islamic Awakening in the Light of Developments in Middle East and North Africa

Over the past two years, the Middle East and North Africa have been the scene of considerable political and social developments, shaking the political structure and cultural atmosphere of the countries of the region. The term Islamic awakening is a suitable concept to explain these developments. The hypothesis of the present paper is as follows: from the viewpoint of the discourse of Islamic Revolution, the year 1979 has a semantic connection with intellectual grounds of the movement of Islamic Awakening. The Islamic Revolution of Iran is an important link in the chain of contemporary Islamic movements and is a new paradigm which has been challenging the international system since 1980s. The hypothesis of the present paper is that simultaneous with the victory of the Islamic Revolution two other factors theoretically contributed to the formation of the resistance paradigm. One was the publication of the effective book of Edward Said, Orientolism (1979) and the other The Postmodern Condition of Francois Leotard (1979). The hypothesis of the present paper will be studied in two sections: in the first section, the formation of the paradigm of resistance will be studied while the section will discuss the connections of the said paradigm and the way of its impacts on the recent developments. The theoretical framework will be Cohen’s paradigm and the research methodology will be descriptiveanalytical.