ریشه‌‌‌های اسلام‌‌گرایی در ازبکستان

پس از فروپاشی شوروی، پدیده اسلام‌گرایی در آسیای مرکزی و به‌ویژه ازبکستان از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار‌شده‌است. اسلام‌گرایی در ازبکستان از نوع بنیادگراست. این مقاله بر اساس رویکرد مقایسه‌ای و تاریخی به بررسی، شناسایی ریشه‌های پیدایش و گسترش اسلام‌گرایی در ازبکستان می‌پردازد. در ادامه زمینه‌های پیدایی و گسترش این پدیده از منظر عوامل بیرونی ازجمله نقش کشورهای مختلف مانند ایران، ترکیه، عربستان سعودی، افغانستان و رخداد یازده سپتامبر، حوادث پس از آن و همچنین عوامل درونی موثر مانند تداوم نظام اقتدارگرایی، نقض حقوق بشر، آزادی‌های سیاسی مدنی، سرکوب گروه‌های اسلام‌گرا و مشکلات اجتماعی اقتصادی بررسی‌می‌شود. بر اساس فرضیه نویسندگان هرچند عوامل بیرونی در پیدایش و گسترش بنیادگرایی در ازبکستان تاثیرگذار بوده‌اند، اما به‌نظرمی‌رسد، عوامل درونی نقش بارز و چشمگیری در این زمینه ایفا‌کرده‌اند.

Roots of Islamism in Uzbekistan

After the disintegration of  Soviet Union, Islamism gained a considerable weight in Central Asia, particularly in Uzbekistan. Islamism in Uzbekistan is of a fundamentalist nature. Through a historical, comparative method, the present paper will study the roots of emergence and spread of Islamism in Uzbekistan. Also the contexts of the emergence and spread of this phenomenon will be studied from the viewpoint of external factors and role of other countries including Iran, Turkey, Saudi Arabia and Afghanistan as well as some events such as September 11 attacks and their aftermath. Also internal factors such as the continuation of authoritarian system, violation of human rights, civilpolitical freedoms, suppression of Islamist groups, and social and economic problems will be studied.  The hypothesis of the present paper is as follows: although external factors have been effective in the emergence and promotion of fundamentalism in Uzbekistan, internal factors have played a stronger role in this trend.