تحلیل پیامدی جنبش‌های مردمی منطقه خاورمیانه از منظر گسترش شکاف مذهبی شیعه و سنی

جنبش‌های منطقه اسلامی، تحت عنوان بهار عربی، یکی از چالشی‌ترین موضوعات روز جامعه جهانی است. این جنبش‌ها که از دسامبر 2010 در تونس آغاز گشتند، کشورهای مختلفی را دستخوش تحولات جدی قرار دادند. ابعاد مختلف خیزش‌های مردمی در خاورمیانه و شمال آفریقا، پیچیدگی و گستردگی زیادی دارند. یکی از این ابعاد، تاثیری است که این جنبش‌ها بر شکاف‌ فرقه‌ای بین شیعه و سنی در بین کل مسلمانان، خصوصا مسلمانان منطقه خاورمیانه داشته‌اند. مقاله پیش رو تلاش کرده تا با استفاده از سطوح سه‌گانه منزا و بروکز برای تحلیل شکاف‌های اجتماعیسیاسی، پیامدهای انقلاب‌های منطقه را بر شکاف مذهبی در جهان اسلام بررسی کند. بنظر می‌رسد شکاف سیاسی بین شیعه و سنی و اختلافات آنها، در مقطع کنونی، تعمیق و گسترش یافته است، و این گسترش هم برخاسته از روند خود انقلاب‌ها و جنبش‌هاست و هم ناشی از دخالت‌ها و تفرقه‌افکنیهای خارجی. ما در اینجا بر فرایندی تمرکز می کنیم که منجر به شکل‌گیری ستیز و هویت‌یابی گروهی در طرفین این شکاف شده و در نهایت به ستیزهای کلان سیاسی منتهی شده است. لازم به ذکر است که این پژوهش به شیوه توصیفیتحلیلی نگاشته شده است و داده‌ها با استفاده از روش کتابخانه‌ای -اسنادی گردآوری شده‌اند.

Outcome based analysis of Middle East movements from ShiaSunni cleavage spread perspective

Islamic region movements, as called Arab Spring, nowadays are the most important challenges of the world. These movements which began on December 2010 in Tunisia have made serious changes in several countries. Different aspects of popular protests in Middle East and North Africa are widespread and complex. One of these aspects is the effect of these movements on sectarian cleavage between Shia and Sunni among Muslims especially Muslims of Middle East. We have made the effort in this paper to study outcomes of Arab revolutions on religious cleavage in Islam world, using Manza and Brooks’ triple levels model of socialpolitical cleavages. It appears that in this period of time opposition and political cleavage between Shia and Sunni has spread and become deeper, and it is arisen from both the process of movements and revolutions and foreign interferences and schismatic actions. Here, we focus on the process that leads to strife and group based identity finding; and finally this process results in macro political strife. It should be mentioned that this research has been done using descriptiveanalytic method and the data is collected using documentary method.