آسیب ‌شناسی چرخه سیاست ‌گذاری فرهنگی افغانستان

هدف از نوشتار حاضر، بررسی سیاست ‌گذاری فرهنگی افغانستان دو دهه گذشته (2021-2001) است که زیر چتر نظام جمهوریت و نهادهای مرتبط آن شکل‌گرفته و انسجام یافته است. بنیادی ترین پرسشی که در این زمینه مطرح می شود آن است که فرایند سیاست‌گذاری فرهنگی در افغانستان از سال 2001 تا 2021 چگونه بوده و اصولاٌ چه نتایج را به بار آورده است؟ فرضیه مطرح در این زمینه آن است که سیاست‌گذاری فرهنگی در نظام جمهوریت هرچند از نظر کمی تا حدودی موفق بوده و در سطوح مختلف آموزشی، تحصیلی، رسانه ای و هنری دستاوردهای داشته است اما هیچ گاهی قادر نشده است پاسخگوی نیازمندی جامعه چندپاره و ناهمگون افغانستان باشد. علت اصلی ناکامی دولت افغانستان در سیاست‌گذاری فرهنگی، نگاه قبیله ای به سیاست و تسری قرائت خاص زندگی قومی به سایر حوزه‌های فرهنگی و ساحات زندگی اجتماعی بوده است. از این رو، مسئله یاد شده با استفاده از چارچوب نظری «سیستمی» و روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. شیوه گردآوری داده‌ها در پژوهش نیز اسنادی، مصاحبه ای و استفاده از قوانین و سایت های مرتبط بوده است. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که کاربست قوانین و مقررات، تقویت نهادهای علمی و فرهنگی، سینما و تئاتر؛ تاسیس و تقویت نهادهای آموزشی و تحصیلی، حفظ آثار باستانی، توانسته است تاحدوی سیاست‌گذاری‌های فرهنگی نظام جمهوریت را عینیت ببخشد؛ اما نگاه قبیله ای سران حکومت به سیاست و تسری قرائت خاص زندگی قومی به سایر حوزه های فرهنگی، تمرکزگرایی اداری و فقدان استراتژی ملی فرهنگی از جمله مواردی بوده است که طراحی و اجرای سیاست فرهنگی را در این کشور به چالش کشیده و از نایل شدن به اهداف کلان هویتی و انسجام ملی باز مانده است.

pathology of afghanistan’s cultural policy cycle

the purpose of this article is to examine the cultural policy of afghanistan over the last two decades (2001-2021), which was developed and solidified under the framework of the republican system and its associated institutions. the most fundamental question raised in this context is: what was the process of cultural policy-making in afghanistan from 2001 to 2021, and what results did it produce? the hypothesis presented in this context is that the cultural policy within the republican system, while somewhat successful in terms of quantity and achieving progress across various educational, academic, media, and artistic domains, has never adequately addressed the needs of a fragmented and heterogeneous society like afghanistan. the primary reason for the failure of the afghan government in cultural policy-making has been the tribal perspective on politics, which has influenced the interpretation of ethnic life across various cultural and social domains. therefore, the identified problem has been examined using a &systemic& theoretical framework and an analytical descriptive method. the data collection methods employed in this research included document analysis, interviews, and the review of relevant laws and websites. the findings of the present research indicate that the implementation of laws and regulations, the enhancement of scientific and cultural institutions, and the promotion of cinema and theater, along with the establishment and strengthening of educational institutions and the preservation of ancient works, have effectively objectified certain cultural policies of the republican system. however, the tribal perspectives of government leaders regarding politics, the dissemination of a particular interpretation of ethnic life to other cultural regions, administrative centralism, and the absence of a national cultural strategy have posed significant challenges to the design and implementation of cultural policy in this country. as a result, the goal of fostering identity and national unity remains unfulfilled.