تحلیل محتوای آثار گفتمان روشنفکران دینی در فرایند انقلاب اسلامی بر اساس نظریه جیمز پل جی

هدف اصلی مقاله حاضر  تحلیل محتوای آثار گفتمان روشنفکران دینی با استفاده از روش نظریه تحلیل گفتمان جیمز پل جی است. در فرایند انقلاب اسلامی روشنفکران دینی از کتبی همچون راه طی شده، غرب‌زدگی، در خدمت و خیانت روشنفکران، قرآن مجید و تکامل موجودات زنده، آری برادر چنین بود و بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی بهره گرفتند. نویسنده در این مقاله در پی پاسخ به این سوال است که تحلیل محتوای آثار گفتمان روشنفکران دینی در فرایند انقلاب اسلامی بر اساس نظریه جیمز پل جی به چه صورت می‌باشد؟ روش مورداستفاده در این مقاله روش تحلیل گفتمان با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان جیمز پل جی است. نظریه گفتمان پل جی یکی از تخصصی‌ترین نظریه‌ها در تشریح ساختار یک متن و دستیابی به عناصر زبانی آن و ارتباط بین این عناصر است. یافته‌ها نشان می‌دهد با توجه به هفت سوال نظریه پل جی در آثار و کتب روشنفکران دینی در سوال نخست نویسندگان گزاره‌های همچون توحید، قیامت، کشمکش میان غرب و شرق و وادادگی شرق نسبت به محصولات غرب و رنج بردگان جهت ساخت اهرام مصر را مهم و برجسته ساخته‌اند. در سوال دوم مفاهیمی همچون دنیاپرستان، خداپرستان، ابوذر غفاری، ابوعلی سینا، حلاج، ناسیون، ملیت، الیناسیون، ممالک غرب، ممالک شرق و آدم غرب‌زده را به‌عنوان یک هویت نشان می‌دهد. در سوال سوم رابطه دسته متدین و دسته متجدد، رابطه پیغمبران با فلاسفه و دانشمندان، رابطه جامعه و دین، رابطه میان ممالک غرب و شرق را توضیح می‌دهد. در سوال چهارم برقراری پیوند میان اشیاء و پدیده‌ها همچون ریش، عبا عمامه، انگشتر، بت‌پرستی، ارواح، الیناسیون فکری و اندیشه روشنفکران، پیوند میان ابزارهای دستی و قدیمی روستاها با ماشین‌آلات جدید شهری را شرح می‌دهد. در سوال پنجم کنش روحانیت شیعه درحرکت‌های انقلابی، کنش منفعلانه روحانیت در نهضت ملی پس از شهریور 1320، کنش‌های ناشی از غرب‌زدگی مردم در برابر مسائل شهری را توضیح می‌دهد. در سوال ششم نگاه منفی و انتقادی به استدلال‌های علما و فقهای اسلام نسبت به رابطه توحید و علم، سیاست عوام‌زدگی در اسلام، سیاست بازگشت به خویش در تاریخ ایران را مهم و مثبت قلمداد می‌کند. در سوال هفتم گفتمان بشر مبنی بر اعتقاد همیشگی بشر به خالق، گفتمان مبتنی بر تکامل تدریجی موجودات زنده، گفتمان دو قرن اول ایران اسلامی و تاثیر آن بر فرهنگ، خلق‌وخوی و رفتار، گفتمان نحوه مواجهه مردم با ماشین مناسب و دارای امتیاز هستند.

analysis of discourse works of religious intellectuals in the islamic revolution process based on the theory of james paul j

the main goal of this article  is to analyze the content of discourse works of religious intellectuals using james paul jay’s discourse analysis theory. during the islamic revolution, religious intellectuals referenced books such as holy quran and the evolution of living beings, yes, brother, it was like that, and the recognition of the iranian-islamic identity. author aims to explore the analysis of the content of discourses by religious intellectuals during the islamic revolution based on james paul jay’s theory. the method employed in this article is discourse analysis using james paul jay’s theory, which is specialized in describing text structures, identifying linguistic elements, and analyzing their relationships. the findings reveal that religious intellectuals’ works and books address key concepts such as monotheism, resurrection, east-west conflicts, eastern dependence on western products, and the hardships faced by laborers in constructing the egyptian pyramids. additionally, concepts like worldly worshipers, god worshipers, abu dhar ghaffari, abu ali sina, hallaj, westernized adam as an identity, national identity, alienation, western and eastern countries, and identity formation are discussed. the article also delves into the relationships between religious and modern groups, prophets and philosophers, society and religion, and western and eastern nations. furthermore, it explores connections between objects and phenomena, actions of shiite clergy in revolutionary movements, and critical perspectives on islamic scholars’ arguments regarding monotheism and science. lastly, it examines human discourse on beliefs, evolution of living beings, historical impacts on culture, and how individuals interact with technology.