تاثیر جریان نوسلفی در تحول فقه سیاسی - اجتماعی بانوان با توجه به آراء یوسف قرضاوی

جهان اسلام در طول تاریخ همواره شاهد رویکردهای متفاوتی به مسائل زنان بوده است. هرچند دین اسلام نگرش نو و پیشروانه درباره زنان و حقوقشان ارائه داد اما در دوره خلافت اسلامی و گسترش فقه اهل سنت، زنان مسلمان در جوامع اسلامی از نگرش‌های اصیل اسلام جا ماندند. عمده این دیدگاه‌ها تحت تاثیر فضای فرهنگی جوامع اسلامی در دوران پس از پیامبر و سده‌های میانه شکل گرفت؛ لیکن نگرش علما و بزرگان اهل سنت و نوع تفسیر ایشان از منابع دینی، آن رویه عملی را تائید می‌کرد. در صد سال اخیر با توجه به نگرش‌های نوسلفی در مسائل اسلامی، شاهد تحول فقه سیاسی-اجتماعی در مسائل زنان از سوی عالمان دینی هستیم. نقطه عطف رویکردهای نوین علمای اهل سنت در حوزه زنان، آراء یوسف قرضاوی است که با تمسک به فقه مقاصدی، مسائل معاصر جهان اسلام را از منظری نو تبیین می‌کند. در این مقاله با نگاهی به آثار قرضاوی در حوزه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی زنان با تمرکز بر سه مفهوم حجاب، حضور اجتماعی (آموزش و اشتغال) و مشارکت سیاسی، به مقایسه آراء فقهی ایشان با آراء فقهی علمای سلف خواهیم پرداخت. پرسش اصلی این است، چگونه فقه مقاصد توانسته رویکرد عالمان دینی اهل سنت به مسائل زنان را تغییر دهد؟ برای پاسخ به این سوال با روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای نشان می‌دهیم که قرضاوی برای رهایی زن از سنت‌های ایستا و وارد کردن او به عرصه اجتماعی- سیاسی از شیوه‌ای استفاده نمود که هم‌زمان هم مقاصد شریعت و نیز حفظ منافع عمومی لحاظ شود.

the effect of the neo-salafi movement on the evolution of women’s political-social jurisprudence according to yusuf qaradawi’s opinions

throughout history, the islamic world has witnessed various approaches to women’s issues. although the religion of islam presented a new and progressive attitude towards women and their rights, during the period of the islamic caliphate and the spread of sunni jurisprudence, muslim women in islamic societies deviated from the original teachings of islam. most of these views were formed under the influence of the cultural atmosphere of islamic societies in the era after the prophet and during the middle centuries. however, the attitude of sunni scholars and elders, along with their interpretation of religious sources, confirmed that practice. in the last hundred years, there has been an evolution of socio-political jurisprudence in women’s issues by religious scholars, according to the neo-salafi attitudes in islamic matters. the turning point in the new approaches of sunni scholars in the field of women is the opinion of yusuf qaradawi, who explains contemporary issues in the islamic world from a new perspective by emphasizing al-maqasidi jurisprudence. in this article, we will examine qaradawi’s contributions to women’s social and political engagement, specifically exploring his views on hijab, social involvement(education and employment), and political participation. we will compare his jurisprudential perspectives with those of salaf scholars. the main question is how the jurisprudence of al-maqasid has influenced the approach of sunni religious scholars to women’s issues. through analytical-descriptive methods and the utilization of library resources, we demonstrate that qaradawi employed a strategy  to emancipatewomen from entrenched traditions and integrate them into the socio-political sphere. this approach considers both the objectives of sharia and the safeguarding of public interests.