بررسی رویکردها و تحولات اجتماعی و اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین؛ از جنبش تا دولت

جنبش اخوان‌المسلمین مهم ترین جنبش مدعی اسلام سیاسی در جهان اهل سنت است. این جنبش با مرکزیت مصر، شعبات و شاخه‌های زیادی درکشورهای اسلامی و عربی دارد. اخوان‌المسلمین که به لحاظ اندیشه‌ای منسجم ترین جنبش در میان جنبش‌های اسلامگرای جهان عرب است؛ همواره با باور به اسلام سیاسی، آرمان‌ها و اصول اندیشه‌ای خود را شکل داده است. اصول اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین را باید در تفکرات موسس آن یعنی حسن البناء جست. این جنبش در گذر زمان و تحت شرایط محیطی تغییراتی در اندیشه‌های و اصول خود داده است که آن را از اخوان سنتی و یا اخوان اصولگرا متمایز می‌کند. این تحول را در دو مقطع می‌توان دنبال کرد. در واقع بعد از شهادت حسن البناء و به طور مشخص از زمان عمرتلمسانی، این تحول اندیشه‌ای در اخوان آغاز شد. مرحله بعدی این تحول که در ادامه مسیر قبلی بود؛ بعد از به قدرت رسیدن اخوان در مصر بعد از تحولات عربی 2011‌، نمود عینی یافت. با توجه به اهمیت فهم این رویکردها و دگردیسی اندیشه‌ای، در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، در پی پاسخ به این سوال است که رویکردها و تحولات اندیشه‌ای جنبش اخوان‌المسلمین از زمان شهادت حسن البناء تاکنون چگونه و در چه حوزه‌هایی بوده است؟ یافته‌های مقاله نشان می‌دهد؛ اخوان‌المسلمین از زمان عمرتلمسانی تاکنون در حوزه داخلی نسبت به ماهیت حکومت، نوع مواجهه با دولت، روش مشارکت در جامعه و فعالیت‌های سیاسی و در حوزه منطقه‌ای و بین المللی، نسبت به مساله امت اسلام و وحدت جهان اسلام و نوع مواجهه با رژیم صهیونیستی و روابط با آمریکا تغییراتی در رویکردها و اندیشه اولیه خود داشته است. وجه تمایز مقاله با دیگر مکتوبات در این زمینه ابتدا به جهت بررسی موضوع از لحاظ رویکردهای اندیشه و تحولات سیاسی به طور هم زمان وهمچنین بازتعریف و تطبیق شاخص‌های فکری رهبران اخوان با یکدیگر است که منجر به ریشه‌یابی صحیح تغییرات اندیشه در جنبش می‌شود که فقط در بررسی‌های دیگر معطوف به حضور در صحنه‌های سیاسی می‌شود.

the study of the approaches and developments of the ideas of the Muslim Brotherhood; From movement to government.

The Muslim Brotherhood movement is the most important movement claiming political Islam in the Sunni world. This movement, centered in Egypt, has many branches in Islamic and Arab countries. The Muslim Brotherhood, which is the most ideologically cohesive movement among the Islamist movements in the Arab world, has always formed its ideals and ideologies by believing in political Islam. The ideological principles of the Muslim Brotherhood must be found in the thoughts of its founder, Hassan alBanna. Over time and under environmental conditions, this movement has made changes in its ideas and principles that distinguish it from the traditional Brotherhood or the Conservative Brotherhood. This development can be followed in two stages. In fact, after the martyrdom of Hassan alBanna, and specifically since Omar Telsmani, this ideological transformation began in the Brotherhood, and the next stage of this transformation, which was a continuation of the previous path, became concrete after the Brotherhood came to power in Egypt after the 2011 Arab transformations. Given the importance of understanding these approaches and ideological metamorphosis, in this article, using descriptiveanalytical method and library tools, seeks to answer the question of how the approaches and ideological developments of the Muslim Brotherhood movement since the martyrdom of Hassan alBanna until now. And in what areas has it been?The findings of the article show that the Muslim Brotherhood since Omar Telsmani about the nature of government, the type of confrontation with the government, the method of participation in society and political activities in internal sphere.