بررسی انتقادی گفتمان باراک اوباما در زمینۀ موضوع هسته‌ای ایران طی هشت سال دورۀ ریاست‌جمهوری

گفتمان سیاسی نقش عمده‌ای در جهت‌دهی افکار دارد و نقش‌آفرینی گفتمانی در امور سیاسی در کنار تصمیمات عمدۀ سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی قرار می‌گیرد. ازهمین‌رو، مقالۀ حاضر برای تبیین برخی ابعاد گفتمانی موضوع هسته‌ای به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به ایران در سطح بین‌المللی، به بررسی تصویر گفتمانی ارائه شده در سخنان باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا دربارۀ این موضوع طی دو دوره ریاست‌جمهوری می‌پردازد. مجموعه‌ای از 377 سخنرانی اوباما طی سال‌های 2009 تا 2016 بر مبنای دیدگاه ون دایک دربارۀ مطالعات انتقادی گفتمان با به‌کارگیری ترکیبی از جستجوی واژگانی و چند مرحله کُدگذاری کیفی مورد مطالعه قرار گرفت که حاصل آن استخراج تصویری گفتمانی متشکل از هفت مقولۀ اصلی بود: تهدید هسته‌ای ایران؛ جدیت آمریکا برای مقابله؛ ترجیح راه‌حل صلح‌آمیز؛ استفاده از همۀ گزینه‌ها؛ همراهی جهانیان با آمریکا؛ پاسخ به فشارهای داخلی؛ و دستاورد توافق هسته‌ای. این مقولات نشان‌گر وجود طرحی مستتر در سخنان اوباما برای همراه‌سازی مخاطبان با تصمیمات و اقدامات سیاسی، اقتصادی، و نظامی آمریکا است. آگاهی انتقادی مخاطبان نسبت به این نوع تصاویر گفتمانی می‌تواند به ارزیابی آگاهانه از جریانات گفتمانی منجر شود و از مطالعات انتقادی گفتمان می‌توان برای ایجاد این آگاهی بهره برد.

A Critical Study of Barack Obama’s Discourse on the Iranian Nuclear Issue in his Eight Years in Office

Political discourse plays a crucial role in directing thoughts, and discursive functioning in politics may be placed next to major political, economic, and even military decisions. Therefore, this study attempts to explore some discursive aspects of the Iranian nuclear issue as a major concern related to Iran in the international arena and to investigate the discursive image portrayed in this regard by the American President Barack Obama during his two terms in office. A body of 377 speeches by Obama during 2009–2016 was studied based on Van Dijk’s perspectives on “critical discourse studies” through a mix of lexical search and multiple phases of qualitative coding. The outcome was a discursive image comprising seven major themes: the Iranian nuclear threat; America’s will to face this threat; preference for a peaceful solution; applying all options; universal agreement with America; encountering internal pressure; and the nuclear agreement as an important success. These themes illustrate a discursive plan underlying Obama’s speeches aimed at creating audience consent for American political, economic, and military decisions and actions. Critical awareness on the part of the audience regarding this kind of discursive images can create space for critical appraisal of discursive trends, and critical discourse studies can be employed to enhance this awareness.