بررسی تاثیر نهاد‌سازی در تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر رهیافت نهادی

بقا و یا شکست انقلاب‎ها یکی از موضوعات مورد علاقه جامعه‌شناسی سیاسی است. این مقاله به دنبال بررسی نقش نهادسازی در استمرار انقلاب اسلامی و ایجاد ثبات در نظام جمهوری اسلامی ایران است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولان انقلابی برای کنترل وضعیت نابسامان کشور به فکر تاسیس نهادهای انقلابی افتادند. این کار در کنار سازمان‌دهی امور، ضمن جلب مشارکت مردم در اداره کشور، پشتوانه مردمی نظام انقلابی را به نمایش می‌گذاشت. مهم‌ترین نهادسازی در جمهوری اسلامی ایران، تاسیس نهاد ولایت فقیه بوده است. این نهاد ابتکاری و بسیار مهم، علاوه بر این‌که به‌طور رسمی بر اساس قانون اساسی با سه قو مقننه، مجریه و قضائیه در تعامل است، از سوی دیگر خود این نهاد کلیدی، نهادساز است و بر اساس مصالح نظام اسلامی و نیازمندی‌های آن، به نهادسازی پرداخته و نهادهای سیاسی مثل شورای انقلاب اسلامی، دولت موقت، نهادهای نظامی امنیتی مثل کمیته‌های انقلاب اسلامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نهادهای اقتصادی مثل بنیاد مستضعفان، جهاد سازندگی و کمیته امداد امام خمینی، نهادهای قضایی مثل دادگاه انقلاب اسلامی و نهادهای علمی فرهنگی مثل دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های جدید را تاسیس کرده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال اصلی است که مبانی نهادسازی در جمهوری اسلامی و تاثیر آن در ایجاد ثبات سیاسی و مهار بحران‌ها چیست؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضیه اصلی به این شرح مطرح شده است که مبتنی بر اندیشه ولایت فقیه و قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران اقدام به نهادسازی‎ در ابعاد مختلف سیاسی، نظامی، امنیتی، اقتصادی، قضایی و علمی کرده و این نهادها موجب مهار بحران‌های داخلی و خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران شده است. روش نهادگرایی، روش منتخب برای تبیین موضوع این مقاله است. رهیافت نهادی به عنوان یکی از ستون‌های اصلی علوم سیاسی، بر قواعد، رویه‌ها و سازمان‌های رسمی حکومت تمرکز می‌یابد

The Impact of Institution Building on the stabilization of the Islamic Republic of Iran from the Perspective of Institutional Approach

After the victory of the Islamic Revolution, the revolutionary authorities quickly established new institutions to restore order in order to control the chaotic situation caused by the collapse of the Pahlavi regime. Popular support for the goals of the Islamic Revolution also required the creation of institutions that could effectively mobilize social forces in pursuit of those goals. The most important Institution Building in the Islamic Republic of Iran has been the establishment of the Islamic Jurisprudence and the leadership of the Islamic system. In addition to formally interacting with the three legislatures, this important and innovative institution is Institutional Builder and based on the interests of the Islamic system and its needs, It has taken the initiative, and by establishing political, military security, economic, judicial, and scientific cultural institutions to address the country’s various problems, while also providing an efficient political system, has also restrained the internal and external crises of the Islamic Republic of Iran. According to the title of this article, it seems that the Institutional Approach is a good method to study the subject. As one of the main pillars of political science, the institutional approach focuses on the formal rules, procedures, and organizations of government. That is, the institutional approach is the science of the state, which is at the heart of political science. Fundamentally, the institutionalist approach may be considered both as a content issue for the very essence of institutions and as a method and finally as a theory.