اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رفتارهای قلدری و عدم درگیری اخلاقی در نوجوانان: یک مطالعه تصادفی کنترل شده با پیگیری دو ماهه

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رفتارهای قلدری و عدم درگیری اخلاقی در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر 13 تا 17 ساله مدارس متوسطه دوم شهر تبریز طی بهمن ماه 1401 تا اردیبهشت 1402 بود. نمونه مورد مطالعه شامل 40 دانش آموز بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و بصورت تصادفی در یک گروه آزمایش (20 نفر) که به مدت 8 جلسه مداخله ذهن آگاهی را دریافت کردند و یک گروه کنترل (20 نفر) که مداخله ای دریافت نکردند، جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری شامل  مقیاس قلدری ایلی نویز (ibs، اسپلاگ و هولت، 2001) و مقیاس مکانیسم های عدم درگیری اخلاقی (mmds، بندورا و همکاران، 1996) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد که پس از مداخله سطح رفتارهای قلدری (0.01>p) و عدم درگیری اخلاقی (0.01>p) در گروه آزمایش به طور معنی داری کاهش یافت، و این کاهش میانگین نمرات در پیگیری دو ماهه نیز تداوم داشته است. با توجه به این یافته ها می توان مطرح کرد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بطور معناداری رفتارهای قلدری و عدم درگیری اخلاقی را کاهش می دهد و یک گزینه نویدبخش برای بهبود عملکرد روانشناختی نوجوانان است.

the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on bullying behaviors and moral disengagement among teenagers: two-month follow-up a randomized controlled study

the present study was conducted to determine the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on bullying behaviors and moral disengagement among teenagers. the method of the current research was semi-experimental with a pre-test-post-test design and a control group with a 2-month follow-up period. the statistical population of the research included all male students aged 13 to 17 years old in the second secondary schools of tabriz from february 2022 to may 2023. the study sample included 40 students selected by purposive sampling and randomly divided into an experimental group (20 people) who received mindfulness intervention for 8 sessions and a control group (20 people) who did not receive any intervention. the measurement tools included the illinois bullying scale (ibs, espelage & holt, 2001) and the moral disengagement mechanisms scale (mmds, bandura & et al, 1996). the analysis of variance with repeated measurements was used in spss version 26 to analyze the data. the results showed that after the intervention, the level of bullying behaviors (p<0.01) and moral disengagement (p<0.01) in the experimental group decreased significantly, and this decrease in average scores continued in the two-month follow-up. according to the findings, it can be suggested that mindfulness-based cognitive therapy significantly reduces bullying behaviors and moral disengagement and is a promising option for improving the psychological performance of adolescents.