اثربخشی برنامه مبتنی بر رفتاردرمانی خانواده‌محور بر کاهش شدت نشانگان و استرس فرزندپروری والدین دانش‌آموزان مبتلا به نقص توجه/بیش‌فعالی

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه مبتنی بر رفتاردرمانی خانواده‌محور بر کاهش شدت نشانگان و استرس فرزندپروری والدین دانش‌آموزان مبتلا به نقص توجه/بیش‌فعالی انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی والدین و دانش‌آموزان دارای نقص توجه/بیش‌فعالی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران در سال 1402-1401 تشکیل دادند. از بین آنها 30 نفر از والدین دانش‌آموزان دارای نقص توجه/بیش‌فعالی به شیوه هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه استرس والدگری آبیدین-فرم کوتاه (1995،psi-sf ) و پرسشنامه کانرز والدین گویت و همکاران (1978،cprs ) بود. برنامه مبتنی بر رفتاردرمانی خانواده‌محور در 12 جلسه 90 دقیقه‌ای هفته‌ای دو بار به‌صورت گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. درحالی‌که که گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با بهره‌گیری از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد بین گروه‌ها در پس‌آزمون و پیگیری شدت نشانگان و استرس فرزندپروری والدین تفاوت معناداری وجود دارد (0.05>p)، و برنامه مبتنی بر رفتاردرمانی خانواده‌محور دارای ماندگاری اثر در دوره پیگیری بود (0.05>p). درنتیجه برنامه مبتنی بر رفتاردرمانی خانواده‌محور می‌تواند به‌عنوان روشی کارآمد در کاهش شدت نشانگان و استرس فرزندپروری والدین دانش‌آموزان مبتلا به نقص توجه/بیش‌فعالی مورد استفاده قرار گیرد.

the effectiveness of the program based on family-oriented behavior therapy on reducing the severity of symptoms and parenting stress of parents of students with adhd

the present study was conducted to determine the effectiveness of the family-oriented behavioral therapy program in reducing the severity of symptoms and parenting stress of parents of students with adhd. the present research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design and a control group with a two-month follow-up period. the statistical population of the present study was made up of all parents and students with adhd who were referred to education counseling centers in tehran in 2022-2023. among them, 30 parents of students with adhd were selected in a targeted manner and randomly assigned to two experimental (15 people) and control (15 people) groups. the research tools included abidin’s parenting stress index-short form (psi-sf, 1995) and goyette et al’s conners’ parent rating scale (cprs, 1978). the program based on family-oriented behavior therapy was implemented in 12 sessions of 90 minutes twice a week for the experimental group. while the control group did not receive any intervention. the data were analyzed using analysis of variance with repeated measurements. the results showed that there is a significant difference between the groups in the post-test and follow-up of the severity of symptoms and parenting stress of parents (p<0.05), and the program based on family-oriented behavior therapy had a lasting effect in the follow-up period (p<0.05). as a result, the program based on family-oriented behavior therapy can be used as an efficient method in reducing the severity of symptoms and parenting stress of parents of students with adhd.