نقش واسطه‌ای هوش هیجانی در رابطه بین الگوی ارتباطی خانواده با مسئولیت‌پذیری شخصی در نوجوانان

این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه ای هوش هیجانی در رابطه بین الگوی ارتباطی خانواده با مسئولیت‌پذیری شخصی در نوجوانان انجام شد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های بنیادین و از لحاظ روش از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش آموزان دختر و پسر در مقاطع دوره متوسطه دوم شهر تهران از مدرسه نمونه دولتی پسرانه علامه شعرانی منطقه 2 و نمونه دولتی دخترانه نیکان منطقه 2 در سال 1401 بودند که از بین آن‌ها به صورت در دسترس 300 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس مسئولیت‌پذیری شخصی (prsa، مرگلر و شیلد، 2016)، پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده (fcp، کوئرنر و فیتزپاتریک، 2002) و پرسشنامه هوش هیجانی (eiq، برادبری و گریوز، 2005) بودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل معادلات ساختاری حاکی از برازش مناسب مدل بود. یافته ها نشان داد که جهت گیری گفت و شنود و همنوایی با هوش هیجانی و هوش هیجانی با مسئولیت پذیری شخصی رابطه مستقیم داشتند (0/001>p). همچنین جهت گیری گفت‌وشنود و همنوایی به صورت غیر مستقیم از طریق هوش هیجانی توانستند مسئولیت پذیری شخصی در نوجوانان را پیش بینی کنند (0/001>p). از یافته ها می توان نتیجه گرفت که الگوی ارتباطی خانواده و هوش هیجانی نقش کلیدی در مسئولیت پذیری شخصی نوجوانان دارند و لزوم توجه به این عوامل در تعامل با یکدیگر در برنامه های ارتقای مسئولیت پذیری ضروری است.

the mediating role of emotional intelligence in the relationship between family communication pattern and personal responsibility in adolescents

the aim of this study was to investigate the mediating role of emotional intelligence in the relationship between family communication patterns and personal responsibility in adolescents. the present study is basic research in terms of purpose and a correlational study in terms of method. the statistical population of the present study was all male and female students in the second secondary school in tehran from allameh shearani sample school for boys in region 2 and nikan sample school for girls in region 2 in 2022, among them, 300 people were selected as a sample using an available sampling method. research questionnaires included: the personal responsibility scale (prsa, mergler & shield, 2016), the family communication patterns questionnaire (fcp, koerner & fitzpatrick, 2002), and the emotional intelligence questionnaire (eiq, bradberry & greaves, 2005). structural equation modeling (sem) was used to analyze the data. the results of the sem indicated that the model fit in well. the findings showed that conversation orientation and conformity orientation with emotional intelligence and emotional intelligence had a direct relationship with personal responsibility (p< 0.001). also, conversation orientation and conformity orientation could indirectly predict personal responsibility in adolescents through emotional intelligence (p<0.001). it can be concluded that family communication patterns & emotional intelligence play a key role in adolescents’ personal responsibility, and it is necessary to pay attention to these factors in interacting with each other in personal responsibility promotion programs.