از گفتمان راهنمایی به گفتمان مشاوره؛ پژوهشی در روانشناسی انتقادی

از منظر روانشناسی انتقادی، مفاهیم یک دانش وجهه ای تاریخی اجتماعی دارند. روانشناسی عموماً حاصل یک فرآیند انباشت دانش دانسته می شود. اما روانشناسی انتقادی، به عنوان یک دانش بین رشته ای در علوم انسانی، مفاهیم روانشناختی را تارخ مند و همخوان با متن های اجتماعی تاریخی معین می داند. »راهنمایی و مشاوره « طی نیم قرن گذشته مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده است. هدف از اجرای این پژوهش وارسی این مفاهیم از منظر تاریخ نگاری انتقادی بوده است. در این شکل از تاریخ نگاری، پدیده مورد مطالعه از منظر »گسست « مورد مداقه قرار می گیرد. یافته های این پژوهش نشان داد روانشناسی ایران طی نیم قرن گذشته از گفتمان راهنمایی به گفتمان مشاوره چرخش کرده است. گفتمان اول از دهه 40 تا دهه 70 شکل گرفته و غالب شده و دومی از دهه 70 تاکنون را دربرمی گیرد. درنتیجه »منطق راهنمایی به سوی مشاغل معین « جای خود را به »منطق مشاوره، مهارت آموزی و خودراهبری « داد. در پایان نیز ضمن جمع بندیِ یافته ها نسبت این دو گفتمان با تحولات اقتصادی سیاسی دهه 70 ه.ش مورد بحث قرار گرفت.

From guidance discourse to counseling discourse: a Research in Critical Psychology

From the perspective of critical psychology, the concepts of science have a historicalsocial aspect. Psychology is generally considered to be the result of a process of knowledge accumulation. But critical psychology, as an interdisciplinary science in the humanities, considers psychological concepts to be historical and consistent with certain sociohistorical contexts. Guidance and counseling has been the focus of many researchers over the past halfcentury. The purpose of this study was to examine these concepts from the perspective of critical historiography. In this form of historiography, the phenomenon under study is examined from the perspective of discontinuity . The findings of this study showed that Iranian psychology has shifted from the discourse of guidance to the discourse of counseling over the past halfcentury. The first discourse was formed and dominated from the 1940s to the 1970s, and the second from the 1970s to the present. As a result, the discourse of guidance to specific jobs was replaced by the discourse of counseling, skills training, and selfdirection . Finally, while summarizing the findings, the relationship between these two discourses and the changes in the political economy of the 1970s was discussed.