نقش واسطه ای تفکر انتقادی در رابطۀ بین ادراک والدینی و باورهای دینی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ ادراک والدینی و باورهای دینی دانش آموزان با نقش واسطه ای تفکر انتقادی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر سال دوم متوسطه شهر خرمدره با مقطع سنی 15تا 17 سال بودند و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای با حجم نمونه 162 نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس ادراک از والدین ( pops؛ گرولینک و همکاران، 1997)، مقیاس باور پسا انتقادی (pcbs؛ دیورز، فونتین و هاتسبوت، 2000) و سیاهه تمایلات تفکر انتقادی کالیفرنیا (cctdi؛ پیترفشیون، نورن فشیون و گیانکارلو، 2001) استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که تفکر انتقادی به عنوان متغیر واسطه ای با سه متغیر باور دینی (نسبی گرایی، رایج نگری و پرسشگری دینی) رابطه معنی دار داشت. از میان متغیرهای پیش بین، فقط درگیری والدین با باور دینی نقد ظاهری رابطه مستقیم مثبت معنی دار داشت و بقیه متغیرهای پیش بین با متغیر ملاک، رابطه مستقیم معنی دار نداشتند. همچنین 16 درصد از تغییرات واریانس نمرات باورهای دینی با واسطه گری تفکر انتقادی توسط ادراک والدینی در بین دانش آموزان قابل تبیین است. در مجموع می توان گفت ارتقای تفکر انتقادی دانش آموزان می تواند نقش مهمی در نقد و پرسشگری باورهای دینی داشته باشد.

The mediating role of critical thinking in the relationship between parental perception with religious beliefs

The aim of this study was to determine the relationship between parental perceptions with religious beliefs considering the mediating role of critical thinking. The research method was a descriptive correlation and path analysis. The population of this study was students in secondary schools in the city Khoramdareh with ages 15 to 17 years. The number of 162 high school pupils selected with random cluster sampling among high schools. To collect data, the scale of perception of parents (POPS; Grolnick et al., 1997), PostCritical Belief Scale (PCBS; Duriez, Fontaine and Hutsebaut, 2000) and California critical thinking dispositions inventory (CCTDI; Peter Facione, Noren Facione, and Giancarlo, 2001 ) used. The results of path analysis showed that critical thinking as a mediator variable had a positive relation with relativism, orthodox, and religious dialogue. Among predicting variables only parental engagement had a positive relationship with external critics as criterion variables. As a result, critical thinking explained 16% of variance as mediator variables in predicting religious beliefs in students. In sum, increasing the level of critical thinking in students could have an important role in criticizing religious issues.