خانواده‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری در کاهش مشکلات رفتاری نوجوان دارای پدر مبتلا به سوء مصرف مواد: مطالعه موردی

پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی خانواده درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری در کاهش مشکلات رفتاری نوجوان دارای پدر مبتلا به سوء مصرف مواد انجام شده است. روش پژوهش حاضر در چارچوب طرح آزمایشی تک آزمودنی با استفاده از طرح خطوط پایه منفرد اجرا شد. آزمودنی یک نوجوان پسر 13 ساله، دانش آموز کلاس هشتم و تنها فرزند خانواده بود و پدر مبتلا به سوءمصرف مواد بود، بنابراین مداخله خانواده درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری در 13 جلسه و هر هفته در یک جلسه برای آزمودنی و خانواده اش برگزار شد. به منظور ارزیابی مشکلات رفتاری، علاوه بر مصاحبه بالینی از نوجوان و گزارش های معلمان و معاونین آموزشگاه، از آزمون خود گزارش دهی (ysr) مبتنی بر نظام سنجش آخنباخ (aseba) استفاده شد. برای تحلیل داده ها نیز از نمودار خط پایه، درمان و پیگیری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که رویکرد درمانی مورد نظر توانسته است تغییرات معنادار و قابل توجهی در مشکلات درونی سازی و برونی سازی آزمودنی ایجاد کرده و نمودار خط پایه نشان داد که مشکلات درونی سازی و برونی سازی بعد از فرآیند درمان در آزمودنی کاهش یافته است. اثربخشی مداخله نشان داد طرح های درمانی مبتنی بر خانواده در بهبود مشکلات رفتاری نوجوانان در معرض خطر تاثیر داشته و رویکرد خانواده درمانی مبتنی بر فنون شناختی رفتاری به عنوان یک طرح درمانی کارآمد می تواند برای کمک به خانواده های مبتلا به سوءمصرف مواد دارای نوجوان به کار گرفته شود.

Family therapy based on cognitive-behavioral approach in reducing adolescent behavior problems has fathers with substance abuse: “Case Study”

The study was done in order to determine the effectiveness of cognitivebehavioral approach based on Family therapy in reducing behavioral problems in adolescents who have fathers with substance abuse.The method of research of this study was implemented within experimental single subject design by using single base lines. The subject was a 13 year old boy who was at 8th grade and was the only child in his family and the father of the family had substance abuse. So the family therapy based on cognitivebehavioral approach was held in 13 sessions (the sessions was held weekly).In order to assess behavioral problems, in addition to the clinical interview and reports of teachers and assistants of school, the test of selfreport (YSR) based on Akhenbakh system (ASEBA) were used. For analyzing the data, base line diagram treatment and followup were used. The results of the study showed that this therapeutic approach can create meaningful and noticeable changes in internalization and externalization problems of subject and the diagram shows that internal and external problems are discounted after treatment process. Effectiveness of the intervention showed the efficacy of familybased treatment plans on the treatment of behavioral problems in adolescents who are at risk and family therapy approach which is based on cognitive behavioral techniques is an effective treatment plan that can help families which have adolescents and suffer from substance abuse.