پهنه بندی احتمال رخداد بیشینه بارش روزانه در استان همدان

از خصوصیات مهم اقلیم همدان نامنظم بودن زمان بارش و ریزش حداکثر 24 ساعته در ماه‌های اسفند و فروردین است. این عامل، یعنی ریزش باران‌های شدید باعث افزایش خطر سیل در این استان گشته است. فصل زمستان ریزش به صورت برف است و زمان ذوب آن در فروردین ماه همراه با بارش باران باعث طغیان رودخانه‌ها می‌گردد. در ماه‌های دیگر سال خالی بودن زمین از پوشش زراعی و گیاهی و خشک بودن خاک و ... باعث افزایش سیلاب می‌گردد. عوامل سیل خیزی در استان همدان گوناگون و متنوع می‌باشد. از علل مهم و موثر در سیل‌خیزی یک منطقه، آب و هوا، ناهمواری پوشش گیاهی و ... هستند. در این مقاله حداکثر روزانه بارش به منظور پیش‌ بینی حجم آب قابل استحصال ناشی از سیلاب‌ ها و برنامه‌ ریزی در جهت مدیریت منابع آب منطقه، مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور بر اساس بارندگی ‌های حداکثر 24 ساعته، نقشه مدل ارتفاعی و گرادیان بارش و نقشه هم باران منطقه برای دوره بازگشت ‌های 2،10،25،50  با روش بهترین توزیع آماری برای منطقه (توزیع گمبل) برآورد و در محیط gisپهنه‌بندی شده (به روش کریجینگ) پهنه‌بندی شده با کاهش دوره بازگشت، میزان بارش محتمل روزانه کاهش می‌ یابد. بر این اساس در دوره برگشت‌های فوق مناطق جنوب شرق و شمال غرب استان همدان (دشت کبودر آهنگ) دارای بیشترین بارش محتمل روزانه است. فراوانی تعداد سیل‌های رخ داده در استان،  نشان دهنده این واقعیت است که مناطق نامبرده بیشترین و مهیب‌ترین سیل‌ها را در استان به خود اختصاص داده‌اند (سیل سال 1366منطقه کبودر آهنگ). طبق این نقشه‌ها مناطق شرقی استان دارای کمترین بارش محتمل روزانه است. نتایج این مطالعه می‌تواند در پهنه‌ بندی و پیش‌ بینی سیلاب و همچنین برنامه‌ ریزی و مدیریت منابع آب منطقه بکاربرده شود.