تحلیل مکانی خطرپذیری زیرساخت حیاتی شهر یاسوج

ایمنی و امنیت شهری از دیرباز تاکنون در برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های شهری مورد توجه بوده و برنامه‌­ریزان همواره در ساخت و طراحی مناطق شهری به این امر مهم توجه می‌کردند. همچنین کاهش میزان آسیب‌پذیری کاربری‌های شهری با بهره‌گیری از رویکردهای جدید مدیریت بحران از قبیل پدافند غیرعامل می‌تواند در ایجاد محیطی ایمن در شهرها و کاهش میزان خسارات موثر واقع شود و امروزه یکی از مهم‌ترین اهدافی است که مدیران شهری درصدد اجرای آن می‌­باشند. شهر یاسوج در سلسله جبال زاگرس و در زون زاگرس چین‌خورده واقع شده و به‌علت قرار گرفتن در اطراف چین‌خوردگی‌ها، گسل‌های فعال و لرزه‌خیز ازجمله سه گسل مهم زاگرس، دنا و قطر کازرون، در معرض وقوع مخاطرات متعدد ناشی از گسل‌‌های فعال (گسلش سطحی، زمین‌لغزش و سنگ‌ریزش، روان‌گرایی) قرار دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل مکانی خطرپذیری زیرساخت‌های حیاتی در شهر یاسوج می‌باشد که به لحاظ هدف؛ کاربردی نظری بوده و بررسی در آن به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. در آنالیز تحقیق پس از تعیین کاربری‌های منتخب و پیاده­‌سازی مدل مکانی و ترکیبی (fahpgis)، وزن نهایی شاخص‌­ها به‌دست آمده و سپس با استفاده از ابزار distance حریم هم‌جواری هرکدام از لایه‌ها مشخص شد. در ادامه با استفاده از fuzzy overlay هم‌پوشانی لایه‌ها با gamma 0.9  انجام گرفت. نتایج حاصل نشان می‌دهد که 11 کاربری یعنی 45.83 درصد زیرساخت‌ها در طیف خطرپذیری بالا قرار دارند، 6 کاربری یعنی 25 درصد زیرساخت‌ها در طیف نسبتاً خطرپذیر قرار دارند، 5 زیرساخت یعنی 20.83 درصد زیرساخت‌ها در طیف خطرپذیری متوسط قرار دارند، 2 زیرساخت یعنی 8.33 درصد زیرساخت‌ها در طیف خطرپذیری کم قرار دارند و در طیف خطر­پذیری خیلی کم هیچ کاربری قرار ندارد. از نظر خطرپذیری نواحی، ناحیه  دو شهر یاسوج با 66.66  درصد دارای بیشترین خطرپذیری می‌باشد.

Spatial analysis of risks in critical infrastructures of Yasuj City

Extended Abstract Introduction                              21st century is the era of cities’vulnerability, since as urban life becomes more complex, cities face natural hazards and technological crises on the one hand and socialsecurity crises on the other.Urban safety and security have long been a focus of urban planning, and planners have always been concerned about this important issue in the process of building and designing urban areas.Improving the security of critical infrastructures can play a key role in provision of better services and reduction of vulnerabilities, especially in times of crisis,Moreover, reducing the vulnerability of urban land uses by new crisis management approaches such as passive defense, which is one of the most important goals of urban managers can play a role in creation of a safe environment in cities and mitigationof damages.  Materials & Methods The present research is theoreticalpractical and descriptiveanalytic in nature. For data analysis, the final weights of indices were determined using FAHPGIS and then the neighborhood of each layer was identifiedusing the Distance tool. Afterwards, maps of the interval zoneswere overlapped usingFuzzy Overlay(gamma0.9)of the Spatial Analyst Tools.  Results & Discussion The findings of the present study on spatial analysis of critical infrastructure have indicated that: (A)The 2nd district of Yasujfaces the highest risk level, while the 3rd district faces the lowest level of risks. High concentration of critical infrastructures in the 2nd district and improper distribution of these infrastructures and organizations providing emergency servicesare the most important causes of risks in the city of Yasuj. B) None of the studied critical infrastructures and organizations providing emergency services in Yasuj are located in the very low risk zone. C) Only about 31% of the studied critical land uses are located in the low Risk zone. D) Spatial analysis of critical infrastructures in Yasuj has shown the lack of a logical balance in spatial distribution of these infrastructures. Therefore, ifa possible emergency situation damages a part of the city (the 2nd district as considered in the present study), the activities of many sectors will be challengeddue to the synergy and interoperability of the infrastructure.  Conclusion The results show that 11 land uses or 45.83% of infrastructures with percent value of 0.190.1 are located in the high risk zone; 6 land uses or 25% of infrastructures with percent value of 0.200.39 are located in the relatively dangerous zone; 5 land uses or 20.83% of infrastructures with percent value of 0.400.59 are located in the medium risk zone, and finally, 2 land uses or 8.33% of the infrastructures with percent value of 0.600.79 are located in the low risk zone. None of the land uses in Yasuj are located inthe very low risk zone.