سن‌ سنجی اورانیوم - سرب و ژئودینامیک توده‌های مافیک حاشیه جنوبی دریاچه ارومیه، شاهدی بر ماگماتیسم کرتاسه در شمال غرب ایران

در بخش شمالی زون سنندج - سیرجان توده‌های نفوذی مافیک کوچک و بزرگی به ‌صورت هم‌ جهت و هم‌روند در امتداد سوچرزون زاگرس رخنمون دارند. در این بخش از پوسته‌ی ایران فعالیت ماگمایی طی سه بازه زمانی اصلی کرتاسه، ائوسن و میوسن-کواترنری رخ‌داده است. در دو مرحله اول فعالیت ماگمایی با ماگماتیسم قوس‌های حاشیه فعال قاره‌ای سازگارتر است. درحالی‌که آخرین فاز ماگمایی، دارای سرشت کالک الکالن مربوط به رژیم تکتونیکی پس از برخورد است. توده‌های مافیک قبادلو، چوپانکره و قره‌قشون در حاشیه جنوبی دریاچه ارومیه در بخش شمالی زون سنندج - سیرجان درون مجموعه‌ای از واحدهای شیلی و ماسه‌سنگی - شیلی با سن کرتاسه نفوذ کرده‌اند. سن‌سنجی اورانیوم-سرب انجام‌شده بر روی نمونه‌های زیرکن جداشده از نمونه‌های سنگی توده گابرویی قبادلو سنی معادل 99 میلیون سال را نشان می‌دهد. در این توده‌ها محتوای sio2   46.17  تا 53.35 درصد وزنی و محتوای al2o3   13.1  تا 18.49 درصد وزنی است. مقدار fe2o3  در این سنگ‌ها   8.5  تا 11.3  درصد وزنی، tio2  بین  0.4  تا 1.9  و متوسط مقدار cr  در حد 119 پی پی ام است. مقادیر سیلیس، عدد منیزیم و کروم این سنگ‌ها نشان‌دهنده‌ی منشا گوشته‌ای این توده‌ها است. با توجه به مقادیر بالای عناصری مانند ba  و نسبت ba/rb  و دیگر عناصر ناسازگار می‌تواند نشانگر منشا گوشته‌ای دگرسان شده باشد. آنومالی‌های مثبت عناصر لیتوفیل با شعاع یونی بزرگ و عناصر نادر خاکی سبک در مقابل آنومالی منفی عناصر hfs  همچون  nb،p ،zr و ta  نسبت‌های بالای la/nb، ba/nb  و الگوی عناصر نادر خاکی در این توده‌ها هم‌خوانی خوبی با توده‌های مربوط به محیط‌ های فرورانش دارد.

u-pb dating and geodynamics of mafic bodies at the southern margin of lake urmia, an evidence of cretaceous magmatism in northwest iran

in the northwestern part of the sanandaj-sirjan zone, mafic intrusive bodies are aligned with the trend of the zagros orogenic belt. in this part of the iranian lithosphere, magmatic activity occurred during three main periods: cretaceous, eocene, and miocene-quaternary. in the first of two stages, the magmatic activity was associated with subduction-related magmatism at the active continental margin, whereas the last phase was characterized by calc-alkaline magmatism related to post-collision regime. the intrusive mafic bodies of qobadlo, chupankareh, and qaraqoshun at the southern margin of lake urmia in the northern part of the sanandaj-sirjan zone intruded within the complex of cretaceous shale, shale-sandstone, and siltstone. u-pb dating on zircon performed on these bodies indicates an age of 99 ma. the sio2 content of these bodies ranges from 46.17 to 53.35%, al2o3 13.1 to 18.49 % fe2o3 3.11 to 5.8%, and their tio2 content ranges from 1.9 to 4.0%. positive anomalies of large ion lithophile elements and lree compared with negative anomalies of elements such as nb, p, zr, and ta (hfse), the la/nb, ba/nb ratios, and the ree pattern show a good correlation with the magmatic rocks of subduction zones.