بررسی پارامترهای کیفیت رسوبات سرشاخه‌های رودخانه سیروان-سد ژاوه سنندج (1400-1399)

سد ژاوه بر روی رودخانه سیروان بعد از دو شاخه اصلی گاوه رود و قشلاق واقع شده و با هدف انتقال آب جهت استفاده در بخش های کشاورزی احداث گردید. بر این اساس، نمونه برداری در پنج ایستگاه منتخب از رسوبات سطحی در دو شاخه قشلاق و گاوه رود و همچنین در محل آبگیری سد ژاوه صورت گرفت. در این مطالعه 9 پارامتر در رسوبات (فرمهای مختلف نیتروژن و فسفرtoc ، ph، eh) جهت تعیین کیفیت و پیش بینی روند تغذیه گرایی سد ژاوه بررسی گردید. کیفیت رسوبات در ایستگاه های مختلف نشان داد که حاوی آلودگی آلی (نیتروژن) و معدنی (فسفر) بالایی می باشند. براساس toc% رسوبات منطقه کمی آلوده تا خیلی آلوده به خصوص در ایستگاه های 2 و 3 در شاخه قشلاق در نظر گرفته شد اما کیفیت رسوب در ایستگاه 4 ( شاخه گاوه رود) بهتر و در گروه متوسط طبقه بندی گردید. در تحقیق حاضر تغییرات شاخصopi  و oni و مقایسه با استاندارد شاخص آلی بیانگر آلودگی بالای رسوبات منطقه است. همچنین با توجه به بالا بودن غلظت میانگین فسفرکل (178± 2075 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک) و فسفر قابل دسترس (142±666 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک) در مسیر رودخانه های منتهی به سد خطر غنی شدن سد ژاوه از نظر مواد مغذی نیز  افزایش خواهد یافت. لذا با توجه به بالا بودن غلظت آلاینده های آلی و معدنی، پس از آبگیری سد ژاوه، کنترل تغذیه گرایی با در نظر گرفتن زمان ماند در مخزن به سختی امکان پذیر خواهد بود.

study on sediment quality parameters in the tributaries of the sirvan river-zhaveh dam of sanandaj (2020-2021)

the zhaveh dam is located on the sirvan river containing two main branches of gaveh rood and qeshlaq. the dam was designed for industrial and agricultural use. surface sediment samples were collected at 5 selected stations in the two branches of the sirvan river, qeshlaq and gaveh, as well as in the dam reservoir. in this study, nine sediment parameters (different forms of nitrogen and phosphorus, toc, ph, eh) were investigated to determine the quality and the prediction of the eutrophication trend of the zhaveh dam. the quality of sediments in different stations showed that they contain high organic and mineral pollution. based on the toc% of the sediment, the region was considered as slightly to highly polluted, especially in stations 2 and 3, but station 4 (gaveh rood branch) was classified as moderate quality. the changes in the opi and oni indices and comparison with the organic index standard also indicated the high pollution of the sediments in this region. these conditions are due to the high mean concentration of total phosphorus (2075±178 mg/kg.dw) and bioavailable phosphorus (666±142 mg/kg.dw) in the rivers feeding the dam, which deal with a high risk of eutrophication. in addition, after the water intake of the zhaveh dam and the high concentration of organic and mineral pollutants during the retention time of the water, it will be difficult to control the eutrophication