پترولوژی ریولیت-تراکیت‌های سازند ریزو در ناحیه زرند (شمال باختری کرمان)

سازند ریزو در منطقه شمال باختری زرند متشکل از واحدهای ماگمایی فلسیک (ریولیت-تراکیت) و مافیک (میکروگابرو-دلریت) است که در زیر دولومیت سازند دزو قرار دارند. در این پژوهش واحدهای ماگمایی فلسیک مورد بررسی قرار گرفته است. ریولیت-تراکیت های سازند ریزو متشکل از درشت بلورهای فلدسپار آلکالن است که توسط خمیره ریزبلور و میکروگرانولار متشکل از کوارتز، فلدسپار آلکالن و پلاژیوکلاز احاطه شده اند. داده های ژئوشیمیایی سنگ کل نشان دهنده آن است که نمونه های فلسیک متاآلومین مورد مطالعه دارای مقادیر بالایی از نسبت feo/mgo، na2o+k2o، hfse، و مقادیر کمcao ، ba و eu هستند که با ویژگی های ژئوشیمیایی گرانیت های غیرکوهزائی مطابقت دارد. بر اساس نمودارهای متمایزکننده جایگاه تکتونیکی، نمونه های فلسیک سازند ریزو جایگاه تکتونیکی درون صفحه ای و ریفت قاره ای دارند. این نمونه ها با ریولیت های غیرکوهزائی ریفت شرق آفریقا و ایالت بیسین و رشته‌کوه‌های ساحل غرب آمریکای شمالی شاخصه های ژئوشیمیایی یکسان نشان می دهند. مطابق نمودارهای متمایزکننده گرانیت های غیرکوهزائی، ریولیت-تراکیت غیر کوهزائی سازند ریزو از نوعa1 هستند که در نتیجه تبلور تفریقی ماگمای گوشته ای غنی شده نوع oib در جایگاه درون صفحه ای (ریفت عقیم) ایجاد شده اند. همراهی ریولیت-تراکیت های درون صفحه ای سازند ریزو با میکروگابرو، بیانگر ماگماتیسم دوگانه در یک ریفت پشت قوس قاره ای است که از فرورانش اقیانوس پروتوتتیس به زیر ورقه ایران در نئوپروتروزوئیک پسین-کامبرین نشات گرفته است.