پتروژنز و جایگاه تکتونیکی باتولیت بزمان، جنوب شرق ایران

باتولیت بزمان در جنوب شرق ایران و در حاشیۀ جنوبی بلوک لوت قرار دارد. این مجموعه نفوذی با طیف سنگ شناسی آلکالی گرانیت، گرانیتوئید حدواسط (کوارتزمونزونیتکوارتزمونزودیوریتگرانودیوریت) و گابرو همراه با دایک های لوکوکرات (آپلیتی) در درون سنگ های رسوبی پالئوزوئیک بالایی نفوذ کرده و سبب ایجاد هالۀ دگرگونی در سنگ های پیرامون شده است. نسبت a/nk>1 و 1>a/cnkنشان دهندۀ ماهیت متاآلومینوس گرانیتوئیدهاست. نسبت های اولیه 87sr/86sr نمونه های بزمان (0.706>) است که نشان دهندۀ خاستگاه ماگمایی نوع i است. از طرفی خصوصیات ژئوشیمیایی و کانی شناسی نیز نشان گر تیپ i باتولیت بزمان است. در نمودارهای هارکر روند تغییرات عناصر اصلی و فرعی با حصول گرانیتوئیدها از طریق فرایند تفریق ماگمایی از گابروها سازگاری نداشته که این مسئله با آرایش الگوهای نمودارهای عنکبوتی و عناصر نادر خاکی نرمال شده نیز تایید می شود. در نمودارهای چند عنصری نرمال شده، عناصر لیتوفیل بزرگ یون(lile) مانند rb و k آنومالی مثبت داشته در حالی که عناصر با قدرت میدان بالا(hfse) مانند ti، nbو ta دارای آنومالی منفی هستند. با توجه به ژئوشیمی عناصر اصلی، مانند نسبت کم (na2o+k2o)/(mgo+feo+tio2)، k2o/na2o و /(mgo+feo+tio2) al2o3 و نیز مقادیر زیاد cao/al2o3 و cao+feo+mgo+tio2، گرانیتوئیدهای حدواسط منطقه شباهت زیادی به مذاب های بخشی حاصل از یک منشا آمفیبولیتی/ متابازالتی دارند. به علاوه مدل سازی عناصر کمیاب نیز نشان می دهد گرانیتوئیدهای حدواسط منطقه می تواند از ذوب بخشی دهیدراسیون بین 10 تا 30 درصد از یک منشا آمفیبولیتی و با حضور مجموعه کانی های رستیتی پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، ارتوپیروکسن و اکسیدهای آهن تیتان حاصل شود. بر اساس اختصاصات شیمیایی، باتولیت بزمان در یک محیط قوس آتشفشانی (حاشیه فعال قاره ای) تشکیل شده است. از این رو، به نظر می رسد در زمان کرتاسه پسین، در موقعیت حاشیۀ جنوبی بلوک لوت یک حاشیه فعال وجود داشته که ناشی از فرورانش لیتوسفر اقیانوسی شاخه ای از نئوتتیس به زیر حاشیۀ جنوبی اورازیاست. طبق مدل جدیدی که در این تحقیق ارائه شده فرورانش یاد شده ممکن است متفاوت از فرورانش کنونی در منطقه مکران و در ارتباط با یک حوضه اقیانوسی در جنوب خرده قاره ایران مرکزی در موقعیت فرونشست جازموریان باشد.